Archive for the ‘Nguyễn Vy Khanh’ Category

Những ý kiến chung quanh 20 năm Văn học miền Nam

Posted: 31/01/2015 in Bút Đàm / Phỏng Vấn, Lữ Quỳnh, Luân Hoán, Nguyễn Lệ Uyên, Nguyễn Vy Khanh, Phạm Văn Nhàn, Trần Doãn Nho, Trần Hoài Thư, Trần Thị Nguyệt Mai, Trần Văn Nam

Điều hợp: Nguyễn Lệ Uyên
Tham dự: Luân Hoán, Trần Doãn Nho, Trần Văn Nam, Trần Hoài Thư, Nguyễn Lệ Uyên, Nguyễn Vy Khanh, Lữ Quỳnh, Phạm Văn Nhàn, Trần thị Nguyệt Mai

group_discussion

Tạp chí Thư Quán Bản Thảo 63, dành phần lớn số trang cho chủ đề 20 NĂM VĂN HỌC MIỀN NAM, để một lần nữa, khẳng định sự đóng góp của các nhà văn nhà thơ trong giai đoạn máu lửa cùng giá trị nhân văn, tự do lẫn các khuynh hướng sáng tạo của họ trong giai đoạn đất nước lâm vào cuộc nội chiến tàn khốc nhất.

Văn học miền Nam 54-75 không hề mang tính chất độc hại của một loại sản phẩm văn hóa mà nhà cầm quyền CSVN gán cho cái nhãn nô dịch, phản động, đồi trụy. Ngược lại, nó đã làm tròn sứ mệnh của người cầm bút trước lịch sử văn học Việt Nam.

Những gì mà giới văn hóa văn nghệ miền Bắc, dưới sự chỉ huy của đảng CSVN đã và đang tiếp tục bức tử một nền văn học chói sáng ở một nửa đất nước, trong một cụm từ mang tính thóa mạ, báng bổ: “Văn học đô thị miền Nam” (?!), là điều không thể chấp nhận, đi ngược lại xu hướng phát triển đa chiều về văn hóa dân tộc của bất kỳ một quốc gia nào!
(more…)

Trích văn hay đạo văn

Posted: 27/01/2015 in Nguyễn Vy Khanh, Tùy Bút / Tản Mạn / Tạp Ghi

Nguyễn Vy Khanh

nguyen_vy_khanh-nguyen_quoc_tuan
Nguyễn Vy Khanh qua nét vẽ Nguyễn Quốc Tuấn

Từ khi chúng tôi viết biên khảo ở hải ngoại (từ đầu thập niên 1980), nhất là từ năm 1995 với nhiều nghiên cứu về văn-học, một số công trình của chúng tôi đã được số người ngoài và trong nước tham khảo và trích dẫn với chú thích đúng cách khoa học và lương tâm nghề nghiệp, nhưng cũng có nhiều ý tưởng, khám phá, những đoạn bài viết của chúng tôi đã bị một số người sử-dụng lại nhưng không ghi xuất xứ hoặc rất mập mờ, đánh lạc hướng người đọc. Soạn biên khảo khác với viết lý thuyết chính trị, gần như lúc nào cũng phải tham khảo văn bản và không phải là công việc của 1, 2 giờ đánh vào máy điện toán với phương tiện Internet, cắt/dán, v.v.
(more…)

Về cứu-rỗi và thế-giới nan-y, nhân đọc Hoàng Chính

Posted: 24/10/2013 in Biên Khảo / Phê Bình, Nguyễn Vy Khanh
Thẻ:

Nguyễn Vy Khanh

hoang_chinh
Nhà văn Hoàng Chính

Giới y-sĩ Việt-Nam cầm bút không nhiều trước biến cố 30 tháng Tư 1975 (Hoàng-Vũ Hoàng Văn Đức, Trần Ngọc Ninh, Nhân-Tử Nguyễn Văn Thọ, Nguyễn Hữu Phiếm, Trần Văn Tích, Dương Tấn Tươi, Anh Tuấn Nguyễn Tuấn Phát, v.v.); sau ra đến hải-ngoại thì có tăng nhân-số nhưng là tăng theo cùng tỉ lệ với số cây bút tài tử và cộng đồng ngoài giới này, và cũng lão hóa có phần nặng nề hơn khuynh hướng chung. Những cây bút y-sĩ sau 1975 viết nhiều thể loại từ thơ văn đến nghiên cứu, từ điển, hồi ký,… Tuy vậy những ngòi bút thuần túy văn-chương thì vẫn không nhiều so với tổng-số người hành nghề y-khoa – trong khi những ngành nghề khác cung cấp nhiều nhà văn thơ hơn như giáo chức, nhà báo, chuyên-viên điện toán, v.v. Đã khởi viết từ trước, nay tiếp tục sáng tác văn-chương ở hải ngoại có Trang Châu, Ngô Thế Vinh,… thật mới và tương đối mới thì có Nguyễn Xuân Quang, Mai Kim Ngọc, Hoàng Chính, Trần Long Hồ,…
(more…)

Những chốn cũ của Song Thao

Posted: 11/10/2013 in Biên Khảo / Phê Bình, Nguyễn Vy Khanh
Thẻ:

Nguyễn Vy Khanh

song_thao
Nhà văn Song Thao
(Photo: Võ Văn Thạnh, Houston 8/2011)

Song Thao (Tạ Trung Sơn) thực sự đến với thế-giới văn-học từ khi ra đến hải-ngoại (1985) và đã tỏ ra là một cây viết bền bĩ, hăng hái nhất là khi mới xuất hiện – khoảng 1991, lúc mà văn-chương chữ nghĩa được xem như khí cụ đấu tranh và sống còn, lúc văn-học hải-ngoại đang vào cuối giai đoạn tị nạn, lưu vong. Từ năm 1993 đến nay, ông đã xuất-bản 7 tập truyện ngắn Bỏ Chốn Mù Sương (1993), Đong Đưa Cuộc Tình (1996), Còn Đó Bóng Hình (1997), Chân Mang Giày Số 6 (1999), Cuối Ngày, Một Lần Ngồi Lại (2001), Bên Lưng Những Con Chữ (2003) và Chốn Cũ (2006). Những năm gần đây, Song Thao được biết nhiều hơn với các truyện phiếm (film) trên các báo và tạp-chí ở hải-ngoại và đã in 4 tập Phiếm (2004-2007). Trong bài này, chúng tôi thử phân tích thời-gian và dừng lại ở ý niệm Chốn Cũ, qua các truyện ngắn và bút ký của Song Thao đã xuất-bản.
(more…)

Hoàng Xuân Sơn và nỗi thơ đồng cảm

Posted: 07/10/2013 in Biên Khảo / Phê Bình, Nguyễn Vy Khanh
Thẻ:

Nguyễn Vy Khanh

hoang_xuan_son
Nhà thơ Hoàng Xuân Sơn

Hoàng Xuân Sơn tác-giả các tập thơ Viễn Phố (Việt Chiến, 1989), Huế Buồn Chi (Tác giả xb, 1993), Lục Bát Hoàng Xuân Sơn (Thư ấn quán, 2004), từng và hiện thường xuyên có mặt trên nhiều tạp-chí ở hải-ngoại dưới tên thật hoặc các bút hiệu Sử Mặc, Hoàng Hà Tỉnh, Vô Định,… Qua ngôn-ngữ thơ, Hoàng Xuân Sơn một mực nòi tình và rất Huế. Cuộc tìm giao cảm bắt đầu với con chữ và liên tục, thiết tha.
(more…)

Võ Kỳ Điền và dòng ý-thức xuyên-suốt trong tác-phẩm

Posted: 01/10/2013 in Biên Khảo / Phê Bình, Nguyễn Vy Khanh
Thẻ:

Nguyễn Vy Khanh

vo_ky_dien
Nhà văn Võ Kỳ Điền

Nhà văn Võ Kỳ Điền sinh ngày 30.10.1941 tại Dương Đông, Phú Quốc, trưởng thành và hành nghề dạy học ở Bình Dương (và một thời gian ở Ba Xuyên) sau khi tốt nghiệp ban Việt Hán Đại học sư phạm Sài-Gòn. Vượt biển đến Mã Lai năm 1979 và định cư ở Montréal rồi Toronto. Võ Kỳ Điền bắt đầu viết văn khoảng năm 1980, những truyện ngắn đầu tay của ông xuất hiện trên tờ Dân Quyền ở Montréal và Làng Văn ở Toronto (Canada) trước khi trở thành một trong những nhà văn góp phần đánh dấu một giai đoạn văn học lưu vong nặng chính trị nhất của người Việt. Tờ Dân Quyền số 1 ra đầu tháng 2-1978 đến năm 1987 ngưng mặt báo chí, thông tin văn nghệ để tham gia các liên minh và mặt trận đấu tranh trên các diễn đàn hải ngoại – nay đi vào quên lãng đối với các thế hệ sau. Những cây viết của nhóm như Bắc Phong nay ngưng làm thơ, nhà nghiên cứu Nguyễn Huy, nhà thơ Vũ Kiện đã mất ở Québec, Nguyễn Ngọc Ngạn từ bàn đạp tiểu thuyết chống Cộng trở thành nghệ sĩ nói, một số khác (đã) đi vào đấu tranh và số khác nữa sử dụng ‘lý tưởng’ để hợp tác với ‘kẻ thù’ theo… thời. Phần tư thế kỷ sau, thời gian và chính trị thế-giới đã xoay chiều. Cuộc chiến tranh lạnh đối với nhiều nước và chiến-tranh Việt-Nam đối với Hoa-Kỳ đã là chuyện… tiền kiếp, với người Việt thì vết thương chiến-tranh đó có khi vẫn chưa thành sẹo. Dĩ nhiên nếu không nuôi… sẹo như Triều Sơn thời tha hương đi lính cho Pháp thì cũng không thể quên vết sẹo nhiều lúc vẫn làm ngứa tâm can, một loại sẹo “thế hệ” không dễ gì quên. Nhưng, đời sống vẫn theo dịch lý tuần hoàn và nước vẫn chảy dưới cầu, mùa Đông cực Bắc Mỹ có đông giá nhưng nước vẫn âm ĩ chậm trôi ngầm bên dưới những tảng băng. Cũng chính thời gian đã cho thấy Thiện Ác và nhân quả nhãn tiền. Riêng Võ Kỳ Điền, sau những trận… chiến Văn Bút và nghiêng ngã tình đời, tình người, ngưng sáng tác một thời gian, nay hình như đã ổn định cuộc đời và gần đây sáng tác trở lại và thiên về bút-ký.
(more…)

Đến với Ngất Ngưởng Một Đời Mây của Phạm Hồng Ân

Posted: 11/06/2013 in Biên Khảo / Phê Bình, Nguyễn Vy Khanh
Thẻ:

Nguyễn Vy Khanh

bia-ngat_nguong_mot_doi_may

Từ khi đến với văn-chương, khác với các bộ môn lý luận, tiểu-thuyết, … thơ với chúng tôi là cả một cuộc hành trình đi tìm hoặc dõi theo cái hồn khí của nhà thơ, của thi ca, nhưng cũng có khi rất đơn sơ – chỉ là đi tìm lại cuộc đời, một sống lại, tìm lại, … Một hành trình nhiều đứt đoạn nhưng vẫn liên tục, … Tìm kiếm, vì cái thế giới đã hình thành xem ra khó thấy ở trần gian, nhất là đối với người Việt. Tìm kiếm ở đây thiển nghĩ cũng là để sống trọn vẹn hơn cái số phần làm người! Bởi, thơ là những biểu hiện bên ngoài, những nhu cầu bộc lộ của đời sống nội tâm, là nơi ẩn chứa những khoảnh khắc của tâm trạng, khởi từ dòng sinh động hoặc thầm lặng của đời sống, từ những liên hệ giữa con người với con người hoặc với ngoại cảnh biến hóa khôn cùng, …
(more…)

Võ Hồng, nhà giáo

Posted: 02/05/2013 in Biên Khảo / Phê Bình, Nguyễn Vy Khanh

Nguyễn Vy Khanh

vo_hong_3
Nhà văn Võ Hồng (1921-2013)

Tác giả

Võ Hồng sinh ngày 2-12-1922 (khai sinh ghi 5-5-1921) tại làng Ngân Sơn, quận Tuy An, tỉnh Phú Yên. Con một gia đình điền chủ, sớm mồ côi mẹ. Học trường làng, trường phủ Tuy An và trường tỉnh Sông Cầu rồi trường Collège Qui Nhơn. Năm 1940, ông đậu bằng thành-chung, ra Hà Nội học tú tài. Năm 1943, Hà Nội bị đồng minh oanh tạc, ông bỏ về quê nhà. Năm 1945, ông lên Ðà Lạt giữ chức bí thư tòa Tổng Ðốc bốn tỉnh cực Nam Trung Việt thời nội các Trần Trọng Kim, sau đó ông trở lại Tuy Hòa dạy học. Ông làm hiệu trưởng một trường trung học thời kháng chiến. Năm 1954, ông vào định cư hẳn ở Nha Trang và dạy học tại các trường trung học Lê Quý Ðôn và Bồ Ðề. Ðầu thập niên 1970, ông được cử làm hội viên Hội đồng Văn hóa giáo dục. Ông lập gia đình với một giáo sư Anh văn và âm nhạc nhưng bà mất sớm; từ 1957, ông “gà trống” nuôi ba con lúc mẹ mất mới 9, 6 và 3 tuổi. Võ Hồng khởi viết truyện ngắn từ năm 1939 trên tuần báo Tiểu Thuyết Thứ Bảy (Hà Nội) với bút hiệu Ngân Sơn. Sau này viết báo ở trong Nam ông dùng tên thật làm bút hiệu.
(more…)

Xem tranh Nguyễn Quốc Tuấn: âm vang của không gian với thời gian …

Posted: 19/04/2013 in Nguyễn Vy Khanh, Tùy Bút / Tản Mạn / Tạp Ghi
Thẻ:

Nguyễn Vy Khanh
Họa sĩ Nguyễn Quốc Tuấn vừa đột ngột qua đời tại Montreal ngày 20-3-2013, thọ 60 tuổi. Để tưởng nhớ họa sĩ, chúng tôi có bài sau đây nhân xem phòng tranh của anh năm 1999.

vang_bong_mot_thoi-nqt
Vang bóng một thời – Nguyễn Quốc Tuấn

Mùa Hạ năm 1999 đến với người Việt ở “xứ lạnh tình nồng” sớm hơn, từ khi chớm Xuân, và ở lại đến nay, thời điểm trẻ nhỏ đã sắp “đốt đèn đi chơi”! Còn nóng hơn nữa với những người xa xứ chưa một ngày trở lại quê nhà như chúng tôi, một chiều 1-9-1999, tại phòng triển lãm galerie Port-Maurice ở thành phố Saint-Léonard ngoại ô Mộng-Lệ-An, được dự buổi khai trương phòng triển lãm của họa sĩ Nguyễn Quốc Tuấn với chủ đề “Âm-vang từ vạn-cổ / La mémoire des temps anciens“.
(more…)

Thơ Thanh tâm Tuyền

Posted: 08/04/2013 in Biên Khảo / Phê Bình, Nguyễn Vy Khanh
Thẻ:

Nguyễn Vy Khanh

bia-toi_khong_con_co_doc

Tôi Không Còn Cô Độc (1956)

Như thiền thi đời Trần lên núi hét một tiếng để nhận chân thân phận cát bụi nhỏ nhoi của mình trong hư vô, Tôi loan báo “Tôi Không Còn Cô Độc” để thấy hiện rõ cái cô độc của mình, của thân phận con người.

Nhưng tôi chấp nhận vì tôi muốn làm kẻ nhập cuộc, hết mình dấn thân, để tự giải thoát. Tôi bất chấp ám ảnh, cạm bẫy, lừa dối, buồn nôn vây phủ, cả tự tử và tha nhân là địa ngục (Jean-Paul Sartre). Tôi “phải” khởi đi từ những yếu lý siêu hình đó! Mở đầu tập Tôi Không Còn Cô Độc đã có hàng chữ tự xác định mảnh đất thi ca riêng, nhưng cũng là một phản ứng của kẻ loan truyền cái mới, cái khác:

“Ở đây tôi là vị hoàng đế đầy đủ quyền uy. Bởi vì người vào trong đất đai của tôi.
(more…)

Nghĩ và viết về Võ Hồng trong mất mát

Posted: 04/04/2013 in Nguyễn Vy Khanh, Tùy Bút / Tản Mạn / Tạp Ghi

Nguyễn Vy Khanh

vo_hong_4
Nhà văn Võ Hồng (1921-2013)

Sau biến cố 30-4-1975, ở trong nước, sách báo miền Nam tự-do bị tịch thu và tiêu hủy, gần như toàn bộ các tác-giả bị cấm; ngoài nước thì các nhà xuất-bản như Sống Mới, Đại Nam, Xuân Thu đã in lại bằng cách chụp lại các ấn-bản có được hoặc chụp lại từ các thư viện Hoa-Kỳ như thư viện đại học Cornell ở Ithaca, NY và Library of Congress ở Washington D.C. Các sách in lại này rất kém về kỹ-thuật lẫn nghệ-thuật và được bày bán trước hết ở các tiệm tạp-hóa bên cạnh các tờ báo rất đơn sơ lần lượt xuất hiện mà tiếng Việt phải đánh dấu bằng tay và cạnh những chai nước mắm, gói phở khô mà phẩm chất cũng rất kém – cùng tình trạng với món ăn tinh thần nói trên. Đa số tác-phẩm của Võ Hồng đến với người đọc hải-ngoại ngay sau 1975 đều qua con đường đó! Từ những năm 1986, tác-phẩm Võ Hồng được tái bản, đánh máy, lên trang lại và hình-thức đẹp hơn với các nhà xuất-bản Văn-Nghệ (CA), An Tiêm (Paris).
(more…)

Nhân vật tiểu thuyết Thanh Tâm Tuyền

Posted: 26/03/2013 in Biên Khảo / Phê Bình, Nguyễn Vy Khanh
Thẻ:

Nguyễn Vy Khanh

thanh_tam_tuyen-duy_thanh
Thanh Tâm Tuyền qua nét vẽ Duy Thanh

Thanh Tâm Tuyền (sanh năm 1936, mất 22-3-2006), một trong những khuôn mặt văn nghệ trội bật của miền Nam thời kỳ 1954-1975, bắt đầu văn nghiệp với thi ca, tiếp nối với tiểu thuyết và trở lại với thơ trước khi ngưng viết. Về thơ, hai tập Tôi Không Còn Cô Độc (1956) và Liên, Đêm Mặt Trời Tìm Thấy (1964) như là những tuyên ngôn cho thơ Tự do chúng tôi đã dành ở một chương khác. Về văn xuôi, các tác phẩm tiêu biểu của ông là Bếp Lửa (1957) và Khuôn Mặt (1964), Dọc Đường (1966) – hai tập sau là những tập truyện ngắn. Ngoài ra ông đã xuất bản các tập tiểu thuyết khác, Cát Lầy (1967), Mù Khơi (1970), Tiếng Động (1970), Một Chủ Nhật Khác (1975),… một tập Tạp Ghi (1970) gồm những bài viết trên nhật báo Tiền Tuyến ký Ba-Tê, một tập kịch Ba Chị Em (1967), và một tập thơ sau khi ông sang Hoa Kỳ định cư theo diện HO, Thơ ở Đâu Xa (1990).
(more…)

Báo chí người Việt ở Canada

Posted: 17/03/2013 in Biên Khảo / Phê Bình, Nguyễn Vy Khanh

Nguyễn Vy Khanh

rung_phong_1

Sau biến cố 30-4-1975, báo-chí miền Nam đã theo người tị nạn ra xứ người và một nền văn học không cộng sản tiếp nối nền văn học khai phóng, dân-chủ, tự do cùng với các sinh-hoạt chính-trị, xã-hội của con người Việt-Nam Cộng-Hòa. Đầu tháng 5 năm 1975, chính phủ Canada đã bắt đầu đón nhận người Việt miền Nam đến tị nạn chính-trị; báo-chí tiếng Việt cũng từ đó xuất hiện liên tục gần 38 năm qua với sứ mạng, mục-đích và sinh-hoạt mỗi thời. Chúng tôi trình bày sơ lược theo thứ tự xuất hiện và dĩ nhiên thể nào cũng còn nhiều thiếu sót, nhất là những vùng ngoài các tỉnh bang Ontario và Quebec.
(more…)

Về tiểu-thuyết lịch-sử nhân đọc Sông Côn Mùa Lũ (Nguyễn Mộng Giác)

Posted: 05/07/2012 in Biên Khảo / Phê Bình, Nguyễn Vy Khanh
Thẻ:

Nguyễn Vy Khanh

Văn và sử, văn chương và lịch sử, quan hệ như thế nào? Một mặt, văn chương là hư cấu và tác phẩm là một cái hoặc cách nhìn, tiên tri, dự báo, một nhận thức lịch sử – hoặc bên lề lịch sử, của một tác giả, trong khi đó, lịch sử là một nỗ lực tìm “sự thật” chính xác, khách quan, không thiên lệch, có hay có dở có mạnh có yếu, có vinh quang thì cũng có thất bại phải cáng đáng với lịch sử.
(more…)

Thảo Trường, nhà văn dấn thân với nỗi ý-thức không rời…

Posted: 09/04/2011 in Biên Khảo / Phê Bình, Nguyễn Vy Khanh
Thẻ:

Nguyễn Vy Khanh


Nhà văn Thảo Trường (1938-2010)

Lời mở : Cuối năm 2005, nhà văn Thảo Trường đã cho xuất-bản tác-phẩm thứ 20 của ông, tập truyện Miểng (Quyên Book). Chúng tôi nhân đây giới thiệu tổng quan những điểm chính của sự nghiệp nhà văn qua các tác-phẩm chúng tôi đã có thể tham khảo ở hải-ngoại.

1.
Miền Nam Việt Nam tự-do (1954-1975) đã là vùng đất màu mỡ sung-mãn cho một nền văn-nghệ tự-do, khai-phóng và đa dạng nhất trong lịch-sử văn-học Việt Nam thời hiện-đại. Trong khi miền Bắc treo bút và cầm tù những văn-nghệ sĩ Nhân Văn giai-phẩm và tất cả những ai không bẻ cong ngòi bút tuân hành những chính-sách và nghị-quyết văn-hóa của Đảng, miền Nam đã chứng kiến một hồi-sinh văn-nghệ từ những người kháng chiến trở về và từ những người di cư từ miền Bắc và Trung; riêng những người sau họ đến miền Nam với hành trang văn-nghệ và trí-thức. Tất cả hòa nhập vào giòng văn-nghệ đã lớn mạnh từ những năm cuối thế kỷ XIX, nơi đó báo chí và xuất-bản phẩm đã có một quá trình lịch-sử và cũng nơi đó, một truyền-thống văn-nghệ trình diễn đã ăn sâu vào lòng người dân.
(more…)

Cái Chết trong Văn-Chương : từ Siêu Hình, Lãng Mạn đến Kinh Dị và Trinh Thám

Posted: 04/04/2011 in Biên Khảo / Phê Bình, Nguyễn Vy Khanh
Thẻ:

Nguyễn Vy Khanh

Con người đã có sinh thì có hoại, tử, tức không thể thoát được vòng sinh bệnh lão tử của nhà Phật hoặc khẳng quyết tam đoạn luận của Aristote. Đã mang thân phận làm người, ai cũng sẽ đi đến tình trạng và giai đoạn cuối đó. Dù biện luận hay tìm kiếm con đường thoát khác, cái Chết vẫn là một tất yếu, một xác-thực lớn nhất mà từ đó, trên đó, con người có thể dựa vào để dựng xây cuộc đời, tức là cuộc sống đem ý nghĩa đến cho cái Chết hay nói khác, vì cái Chết mà cuộc sống có ý nghĩa.
(more…)

Bình-Nguyên Lộc và Tình Đất

Posted: 31/03/2011 in Biên Khảo / Phê Bình, Nguyễn Vy Khanh
Thẻ:

Nguyễn Vy Khanh


Nhà văn Bình-Nguyên Lộc (1914-1987)

Bình-Nguyên Lộc tên thật Tô Văn Tuấn, sanh và mất cùng ngày 7 tháng 3, thọ 73 tuổi (1914-1987). Sự nghiệp văn hóa của Bình-Nguyên Lộc khá đa dạng, ông viết văn làm thơ, rồi làm báo, nhă xuất bản và cuối cùng làm nhà nghiên cứu tiếng Việt và nhân chủng học. Bình-Nguyên Lộc là một trong những nhà văn trội bật của dòng văn chương lục tỉnh. Ngoài bút hiệu Bình-Nguyên Lộc ghi dấu quê hương Đồng Nai, ông còn ký Phong Ngạn, Hồ Văn Huấn, Trình Nguyên và một số bút hiệu ngắn hạn khác.
(more…)