Hà Việt Hùng
Thằng Trẻm chạy về phía bờ sông, hy vọng ở nơi đó vắng người, công an ít khi ra tới. Một tay ôm chặt thùng đồ nghề đánh giầy, một tay kéo cạp quần rộng thùng thình, nó vừa thở hổn hển, vừa chạy bán sống bán chết. Ngày hôm qua con Sắt cho nó cái quần. Nó cười toét, rồi hí hửng mặc vào. Chiếc quần quá rộng so với thân xác ốm nhom của thằng bé mười hai tuổi như nó. Kệ. Có mặc là tốt rồi. Đỡ tốn tiền mua. Nó cũng chẳng thèm hỏi con Sắt lượm được cái quần ở đâu. Sau khi có cái quần “mới”, nó vứt cái quần cũ hôi hám đã rách bươm vào thùng rác ở sau quán cà phê Nhịp Tim. Rồi nó cứ mặc cái quần rộng đó, cột bớt bụng bằng một sợi dây ni-lông, đeo theo cái thùng gỗ đựng đồ nghề đánh giầy, ra vào khắp các quán trong thành phố. Hôm nay bị công an đuổi bắt, cái quần rộng này lại là một trở ngại. Lúc nó cần chạy nhanh, cái quần lại kéo rì về phía sau. Cũng may, nó không bị núm.
Gió từ dưới sông thổi lên mát rượi, nhưng thằng Trẻm không để ý đến chuyện đó. Bấy giờ, quanh khu vực quán cà phê Nhịp Tim trên đường Bạch Đằng, công an giăng lưới thật kín, tưởng một con chuột hay con mèo cũng khó lọt qua. Công an thành phố đang có chiến dịch truy quét những người ăn xin, những tên lưu manh, trộm cướp, kể cả đĩ điếm ra khỏi thành phố. Họ gọi chung những người này là “tàn dư Mỹ Ngụy”. Gần 40 năm trôi qua, một thời gian không thể cho là ngắn, chính quyền vẫn không sao giải quyết được cái “tàn dư” này. Lạ thật.
Họ hô hào, “hạ quyết tâm” bắt không sót một người nghèo nào để làm đẹp và sạch sẽ thành phố. Những người nghèo, bao gồm những người ăn xin, lưu manh, trộm cướp, đĩ điếm…là những thành phần “xấu” trong xã hội, và đương nhiên gồm cả những đứa trẻ đánh giầy, những người bán vé số, những bà bán hàng rong, những người lượm bao ni-lông… kiếm tiền một cách lương thiện bằng mồ hôi và nước mắt của mình.
Mấy năm gần đây, thành phố đang cố “vươn lên” thành trung tâm du lịch quốc tế. Nó được đánh giá là thành phố lớn thứ năm trong cả nước về mật độ dân cư. Các nhà cao tầng, biệt thự lộng lẫy đua nhau mọc lên như nấm. Người dân nghèo rỉ tai nhau, nhà đó là của ông Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố, biệt thự kia là của bà vợ bé ông Chủ tịch Hội đồng Nhân dân Thành phố, công ty dệt may nọ có phần hùn của ông Bí thư Thành ủy, vân vân… Toàn là tài sản của các “đầy tớ nhân dân”. Các “đầy tớ nhân dân” ngon lành như vậy, trong khi những người chủ lại phải sống cầu bơ cầu bất, không nhà không cửa, trên răng dưới thìu biu, và đang bị xô đuổi ra khỏi thành phố. Người dân thắc mắc, không hiểu các “đầy tớ” của họ đào đâu ra tiền để mua xe hơi đẹp, xây nhà cao cửa rộng, ăn xài phung phí, nếu không phải từ đồng tiền bất chính, mánh mung, buôn lậu, tham nhũng, hối lộ, đầu cơ tích trữ mà ra? Có bao nhiêu người trở nên giầu có mà không làm những chuyện bất lương?
Người dân cứ ùn nhau từng ngày tới đây để tìm đất sống. Có những người từ phía bắc chạy vào bán sách báo và băng đĩa lậu, từ phía nam chạy ra buôn thúng bán bưng. Dù “nghề nghiệp” gì, họ vẫn là những người cùng khổ trong xã hội. Họ đến thành phố này để kiếm tiền, vì dù sao ở đây vẫn dễ sống hơn nơi chôn nhau cắt rốn của họ. Lực lượng “vô sản” này tăng nhanh với vận tốc chóng mặt. Chẳng ai rỗi hơi làm thống kê, nhưng ước tính số người này có lúc đã tròm trèm ba ngàn. Không nói người ta cũng thừa biết, thành phố càng lúc càng mất vệ sinh, mất trật tự, và đã xảy ra nhiều tệ nạn. Đĩ điếm, trộm cắp, cướp giật, giết người, đánh lộn,…ì xèo suốt ngày đêm.
Để xây dựng tốt đẹp một thành phố theo mô hình xã hội chủ nghĩa, Ủy ban Nhân dân Thành phố thành lập một đội “Thanh niên xung kích”, kiên quyết “khắc phục khó khăn” trong “công cuộc chiến đấu” với những người nghèo. Từ đấy trở đi, không ngày nào là không có những vụ bố ráp, có ngày cả chục lần. Chính quyền còn “khích lệ”, ai gọi công an bắt được “đối tượng” nào, người ấy sẽ được thưởng hai trăm ngàn đồng. Thế là mạng sống của người dân nghèo trở nên cao giá. Khắp mọi nơi được lùng sục kỹ lưỡng. Người ta chờ được “tưởng thưởng”, vì được thưởng cũng là một hình thức lao động xây dựng xã hội chủ nghĩa. Có tay nhờ thế đã trở thành triệu phú trong một thời gian ngắn.
Người dân nghèo rất sợ bị bắt. Nếu bị bắt, họ và gia đình chẳng những chết đói, mà chính bản thân họ còn bị mất tự do. Dù đặt tên là gì, các trại “tập trung”, trại “cưu mang” hay trại “tình thương” đều thiếu điều kiện vệ sinh, thiếu điều kiện chăm sóc y tế, và vì vậy, có rất nhiều bệnh tật. Khi bị bắt vào đó, các “trại viên” phải tuân theo kỷ luật; làm việc, học tập, ăn, ngủ, đều theo giờ giấc. Người nào học tập “tiến bộ” mới hy vọng được trở về với gia đình.
Quê thằng Trẻm ở mãi huyện ngoại thành. Ở đó chỉ có núi và đất đá, ngoài một chút đồng ruộng cũng chỉ “cầy lên sỏi đá”. Lấy gì mà ăn? Nó phải lần mò ra thành phố để kiếm chác. Mẹ và mấy em nó còn ở nhà quê.
Thằng Trẻm đang xốc lại cái quần thì con Sắt chạy tới. Nó thở hổn hển:
-Ê, Trẻm. Tại sao mày không đợi tau chạy cùng?
-Lo chạy thấy mụ nội, ở đó mà đợi. Mày trốn ở mô vậy?
Con Sắt chỉ tay về phía dãy nhà mới xây:
-Ở đằng kia.
-Ở đó có an toàn không? Sao mày không chạy ra đây?
Con Sắt vênh mặt:
-An toàn chứ sao không? Lần nào công an bố ráp, tau cũng chạy tới đó. Mấy đứa kia chạy ra núp ở thùng rác, ở bến xe, bị núm hết. Công an đứng đầy ở đó.
-Mày có thấy đứa nào bị núm không?
-Thiếu gì. Thằng Dỏn đánh giầy như mày nè. Chị em con Túp đi xin tiền nè. Có cả ông già Khuy bán vé số nữa. Tội nghiệp, ổng già rồi, chạy đâu nổi. Công an lấy hết vé số của ổng.
Con Sắt làm “nghề” ăn xin. Nó nhỏ hơn thằng Trẻm một tuổi nhưng khôn lanh hơn nhiều. Nó ra thành phố trước thằng Trẻm ít lâu, nên gần như những hang cùng ngõ hẻm ở đây nó đều biết. Tuy nghèo nhưng con Sắt rất có tình nghĩa với bạn bè. Có cái bánh hay cây kẹo nó đều để dành cho thằng Trẻm.
Lúc đó bà Mão gánh hàng rong vừa chạy tới. Trên đôi quanh gánh của bà còn những trái cóc, xoài, ổi, chôm chôm, vân vân. Ngày nào bà cũng gánh hai thúng đầy trái cây ở hai đầu, đi bán lòng vòng khắp thành phố. Không biết lời lãi được bao nhiêu.
-Tổ mẹ nó. Truy quét hoài. Buôn bán răng chừ? Có khi mô như ri hè?
Con Sắt hỏi bà Mão:
-Bác thấy công an còn đó không?
Bà Mão lắc đầu;
-Chừ không thấy. Mà bọn đó như ma quỷ hè. Chúng nó tới bất tử lắm. Biết mô tê mà mò.
Gần một tiếng sau, không khí bắt bớ mới lắng dịu. Không ai hẹn ai, mọi người lại tụ tập trong một góc tối sau quán cà phê Nhịp Tim. Ở chỗ này tiện lợi, bên phải bên trái đều có nhà hàng, khách ăn uống ra vào tấp nập. Mười lăm phút sau, con Sắt kiểm tra lại “quân số”. Thiếu ông già Khuy, thằng Dỏn, chị em con Túp.
Thằng Trẻm nói bằng giọng buồn buồn:
-Tội thằng Dỏn. Cuối tháng này nó không có tiền gửi về cho cha mẹ nó.
Con Sắt bỉu môi:
-Mày không lo mày đi. Mày có đủ tiền gửi về cho mẹ mày không?
Thằng Trẻm suy nghĩ một lát, rồi lắc đầu. Mấy tuần nay công an bố ráp dữ quá. Có lần tưởng chạy không kịp. Nó đang đánh giầy cho một “ghê” ở quán Nhịp Tim, gần xong thì công an nhào vô. Nó chỉ kịp quơ thùng đồ nghề rồi co giò chạy. Không kịp lấy tiền. Những lần trước các “ghê” biết mặt nó, gặp lại trả sau cũng được. Lần này gặp “ghê” lạ. Đành phải bỏ.
Nhịp Tim là quán cà phê đặc biệt, không hẳn vì cà phê ngon, mà là quán này chỉ dành cho những người đồng giới tính, nhất là vào những ngày nghỉ cuối tuần. Quán lập ra với mục đích làm nơi giải đáp thắc mắc, cố vấn, an ủi cho những người đồng giới tính. Ngoài ra, quán còn là điểm hẹn của những người thiếu may mắn này, là nơi truyền bá kiến thức phòng ngừa bệnh HIV, phát bao cao su miễn phí, là nơi nghe nhạc, và ca hát trong không khí “thân mật”.
Đã rất nhiều lần thằng Trẻm nhìn thấy những cập “ghê” đứng trong góc tối phía sau quán cà phê Nhịp Tim. Những cặp này rù rì, vuốt ve, hôn hít, thậm chí làm tình cả với nhau nữa. Hồi mới ở quê ra, nhìn thấy cảnh này, nó ớn lắm. Bây giờ quen rồi.
Bất chợt con Sắt lên tiếng:
-Thôi, tao “đi làm” đây. Từ chiều tới giờ không đủ bữa cơm tối.
Nói xong, nó bỏ đi vô một tiệm ăn gần đó. Thằng Trẻm thấy cái áo vá chằng vá chịt của con Sắt mà động lòng. Cái áo vá đến nghìn miếng, chứ không phải chỉ vài miếng. Nó cũng xách thùng đồ nghề, rồi bước theo. Vào bên trong nhà hàng, nó thấy con Sắt đang đến từng bàn, chìa tay: “Con lạy ông, lạy bà, cho con vài đồng. Từ sáng đến giờ con chưa có gì ăn…Lạy ông, lạy bà…”
Có một bàn khách vừa tính tiền bước ra. Thấy hai tô phở còn nước, con Sắt tiến ngay lại như sợ đứa khác chộp trước, rồi rất “chuyên nghiệp”, nó nhanh nhẹn đổ hai tô vào nhau không rớt ra ngoài một giọt, bưng lên húp lấy húp để. Cay quá. Ngon quá. Nó chỉ húp ba, bốn hơi là hết nhẵn tô phở. Chưa thấm tháp.
Thấy bàn nào có người mang giầy là thằng Trẻm xà tới: “Mời chú…mời bác đánh giầy?” Nó không nhớ mình đã học câu chào mời lịch sự, lễ phép đó từ đâu, nhưng chắc hẳn phải tập vài lần. Vì nhà nghèo, nó chỉ được học đến hết lớp một, rồi phải đi chăn trâu mướn. Đến khi trong xã không ai có trâu để cho nó chăn, nó phải đi làm mướn. Đến khi không ai có việc để cho nó làm, nó phải bỏ ra thành phố đánh giầy. Nó đang sợ mai mốt không có ai mang giầy, người ta chỉ mang dép râu, hoặc dép nhựa, lấy đâu ra giầy để cho nó đánh?
Nó còn nhớ hồi học xong lớp một, má nó biểu “thôi, học vậy là đủ rồi. Chữ có nuôi nổi cái miệng đâu. Lo mà kiếm tiền.” Thế là nó nghỉ học. Ở dưới quê nó còn có nhiều người mù chữ. Họ không đọc được những khẩu hiệu viết trên tường. Sao đâu.
Một anh thanh niên gọi nó lại, rồi chỉ đôi giầy. Nó hiểu ngay, ngồi xuống, mở thùng đồ nghề ra, rồi bắt đầu “thao tác”.
Thằng Trẻm thích nhất là đánh giầy cho các anh thanh niên. Họ ít khi kỳ kèo “bớt một thêm hai”. Nhất là khi họ đi với bồ.
Thằng Trẻm không ưa dân Tây ba-lô. Các ông Tây này rất keo kiệt. Gần như không bao giờ họ mang giầy. Tứ thời chỉ lẹp xẹp đôi dép dơ dáy. Họ chỉ có trong ba-lô hai hay ba bộ đồ là nhiều. Không dễ gì ăn được một đồng của các ông Tây này.
oOo
Một hôm vào buổi tối, sau khi đánh xong mấy đôi giầy, thằng Trẻm ngần ngừ mãi mới nói với con Sắt:
– Ê Sắt, một tuần rồi tau chưa tắm.
Con Sắt la hoảng:
-Chu choa. Thiệt không?
Thằng Trẻm lộ vẻ mắc cở:
-Thiệt. Tau không biết tắm ở mô?
Con Sắt có vẻ thành thạo:
-Ở sông. Gần đây có sông nì.
Thằng Trẻm bối rối:
-Tau biết rồi, nhưng mà răng thay quần áo? Để quần áo trên bờ, chúng nó lấy mất.
Con Sắt cười ngặt nghẽo:
-Cứ thay đại. Ai thấy mô mà sợ rứa? Đi, lần này tau gác cho. Đừng sợ.
Hai đứa lần mò ra phía bờ sông. Con sông chạy dài theo bề dọc thành phố, lững lờ. Con Sắt chỉ cho thằng Trẻm tới một chỗ vắng. Lúc này trời tối như bưng. Thằng Trẻm yên tâm cởi đồ. Con Sắt ngồi trên bờ vừa coi đồ, vừa đợi thằng Trẻm.
Thằng Trẻm nhảy xuống nước. Mát vô cùng. Nó kỳ cọ kỹ lưỡng cái thân mình gầy gò như cọng bún. Chưa khi nào nó được tắm mát như bữa ni. Trời tối đen không một vì sao. Thằng Trẻm vừa tắm vừa nghĩ ngợi. Mai mốt “làm ăn” có tiền, nó sẽ về quê thăm mẹ và các em nó. Nó sẽ mua làm quà cho mẹ nó mấy chai dầu xanh. Mẹ nó thích dầu xanh lắm. Nó sẽ mua đồ chơi cho hai đứa em.
Ngồi trên bờ, con Sắt chợt nghe tiếng chân người chạy huỳnh huỵch mỗi lúc một rõ.
-Bắt lấy nó. Bắt lấy nó…
Con Sắt thấy một bóng người lao nhanh phía đằng trước. Có mấy bóng khác đuổi theo.
-Phải bắt con này mới được. Nó làm đĩ đó. Tau bắt hụt nó mấy lần rồi.
Rồi lại có tiếng chân chạy thật nhanh. Con Sắt hoảng hồn. Công an có thể bắt cả nó. Nó xách thùng đồ nghề và quần áo của thằng Trẻm, chạy đến chỗ thằng nhỏ đang tắm:
-Ê, Trẻm. Công an tới kìa. Đồ của mày nè. Tui chạy cho kịp.
Nói xong, con Sắt quăng vội thùng đồ nghề và quần áo của thằng Trẻm vào một góc tối, rồi ù té chạy. Thằng Trẻm hoảng hồn. Nó suy tính rất nhanh. Để bộ đồ trên bờ không khác gì “lạy ông, tui ở bụi này”. Nó lồm cồm chạy lên bờ, dấu thùng đồ nghề và bộ quần áo vào bụi cây, rồi nhảy xuống nước. Nó lặn một hơi ra tới con tầu nhỏ đang thả neo gần đó, núp phía đuôi lái.
Lại có tiếng chân chạy trên bờ. Những vệt đèn bấm lóe lên rồi tắt ngấm. Có tiếng người hỏi lớn như la lối:
-Mô? Nó mô?
-Tui thấy bóng nó chạy qua đây.
-Phải bắt cho được mấy đứa này. Nếu không, tui ăn ngủ không yên.
Thằng Trẻm đứng chết cứng dưới nước. Cũng may, nó là đứa bơi giỏi. Hồi còn dưới quê, bọn nhóc rất phục nó. Bỗng nhiên có tiếng người làm nó nín thở.
-Tui bắt được một đứa đây rồi. Chà, con này ngoan cố dữ hè.
Có tiếng con gái la khóc:
-Em lạy các anh. Em thề lần này sẽ bỏ nghề. Lạy các anh thương. Đừng đánh em…
-Đ…mạ, mày ngoan cố quá, không đánh không được.
Thằng Trẻm nghe thấy tiếng tát tai, tiếng chân đá, tiếng huých cùi chỏ, tiếng chửi mắng, xen lẫn với tiếng kêu la, than khóc.
-Ui cha, lạy các anh tha cho em.
Ngay lúc đó có tiếng liên lạc bằng điện thoại di động:
-Báo cáo anh…tui bắt được con nhỏ này. Nó ẩn trong dãy nhà đang xây. Nó là bọn ăn xin.
Hình như tiếng con Sắt, thằng Trẻm nghe đứt khúc:
-Em…đói quá. Xin anh…tha cho…Em chừa…Dạ…em xin thề…
-Đừng có thề ẩu. Tau bắt hụt mi mấy lần rồi, bữa ni mới được. Rục xương nghe con.
Một hồi lâu, thằng Trẻm thấy hoàn toàn yên tĩnh mới dám bơi vào bờ. Nó mặc lại bộ quần áo cũ, kéo thùng đồ nghề ra khỏi bụi cây. Con Sắt bạn nó đâu? Nó nghiến răng, tức tửi:
-Răng công an ác rứa nì? Sắt ơi, Sắt ơi…
Trời tối đen.
Hà Việt Hùng
Tháng 3-2012
Nguồn: Tác giả gửi
Sáng Tạo 