Sáng Tạo

Hà Sĩ Phu

Bài thứ nhất – Ý tưởng cũ, bước đột phá mới

Sau cơn đau thập tử nhất sinh, người đảng viên Lê Hiếu Đằng xưa rất “trung kiên” đã viết liền ba bài, đề xuất việc ra khỏi đảng Cộng Sản, bỏ đảng một cách tập thể, công khai, để thành lập một đảng, đảng Xã Hội Dân Chủ (hay Dân Chủ Xã Hội).

Hẳn ông Lê Hiếu Đằng đã biết ý tưởng đưa thể chế chính trị Việt Nam sang quỹ đạo Xã Hội Dân Chủ, để thoát khỏi con đường Cộng Sản một cách vừa triệt để vừa “êm thấm”, như các nước Bắc Âu, đã được nung nấu khá lâu [1] nhưng nay ông mới phát ngôn bởi theo ông lúc này “thời cơ đã đến”, ông và các chiến hữu đi bước đột phá rất mới.

Trước khi giới thiệu ba bài viết cũ của nhiều tác giả liên quan đến con đường Xã Hội Dân Chủ cho Việt Nam xin được lưu ý mấy điểm:

1/ Từ ngữ Social Democracy một số tác giả dịch là Xã Hội Dân Chủ, ông Mai Thái Lĩnh và một số khác đề nghị dịch là Dân Chủ Xã Hội để đừng lầm với khái niệm “Chủ Nghĩa Xã hội Dân Chủ” (Democratic Socialism, đây là ý tưởng riêng của một số nước Cộng Sản vì thực ra đã là Cộng Sản thì phải chuyên chính, ngược với dân chủ).

2/ Ngày nay tuy không còn một chủ nghĩa nào có thể đóng vai trò một khuôn mẫu giáo điều, nhưng xây dựng mỗi công trình lớn đều cần có một “triết lý” làm cơ sở huống chi sự nghiệp phát triển của một quốc gia? Ngày nay, xu thế Xã Hội Dân Chủ là chân lý phổ biến nhất, thành công nhất trên thế giới.

3/ Tuy về gốc gác, con đường Dân Chủ Xã Hội bắt nguồn từ Quốc Tế II, anh em sinh đôi với Quốc Tế III Cộng Sản, song đó là con đường mở, đã dẫn đến sự đoạn tuyệt hoàn toàn với những nguyên lý sai lầm Mác-xít.

4/ Phan Châu Trinh chính là nhà “Dân Chủ Xã Hội” đầu tiên mang màu sắc Việt Nam, không gợn chút ảnh hưởng sai lầm nào của chủ nghĩa Mác.

5/ Con đường “Xã Hội Dân Chủ” cho Việt Nam hoàn toàn không mâu thuẫn hay hạn chế những tư duy khác, những con đường khác, nếu cùng dẫn đến một đích chung. Chính Phan Châu Trinh chủ trương các cánh tả, cánh hữu đều phải cùng tồn tại. Đảng Dân chủ Xã hội không bài bác bất cứ đảng phái nào, kể cả hai thái cực Cộng Sản và Chống Cộng, vấn đề là một đảng nào đó có ra đời được không, có được đông đảo nhân dân ủng hộ hay không là do sức sống của bản thân đảng đó quyết định. Xin nói ngay rằng chúng ta cứ bàn vấn đề đa đảng thoải mái vì Hiến Pháp và Luật Việt Nam (ngay cả điều 4) không cấm đa đảng, và chính Trung Quốc Cộng Sản cũng đang có 7-8 đảng kia mà, tất nhiên ta cần đa đảng thật sự chứ không cần đa đảng cuội như họ.

6/ Bàn về khả năng thành công của một con đường hay một lộ trình, tôi nhớ đến một quy luật mà tôi nhận thức được khi còn đi học. Trong các hiện tượng vật lý, hóa học, hay tiến hóa sinh học, nếu việc chuyển từ trạng thái A đến một trạng thái B nào đó có nhiều con đường thì bao giờ thực tế cũng “chọn” con đường nào có tiêu hao năng lượng thấp nhất, phải cung cấp năng lượng ít nhất! (Thế giới vô sinh cũng “khôn” đáo để!). Muốn đánh đổ một khối đá lớn không nhất thiết phải đập thẳng vào khối đá ấy nếu có giải pháp ít tốn năng lượng hơn mà đạt cùng hiệu quả, làm đúng cách có khi “bất chiến tự nhiên thành” là do biết “chiến” vào nơi yếu nhất của đối tượng.

Bậc anh hùng tất nhiên cần tiết tháo và đức hy sinh, nhưng Chính Trị lại khác. Chính Trị là một nghệ thuật. Yếu muốn thắng mạnh thì nghệ thuật lại càng phải cao, cổ nhân dạy thế.

Chỉ 16 chữ vàng, quan hệ 4 tốt và tình hữu nghị mà “Hồ chủ tịch và Mao chủ tịch đã dày công vun đắp”, chữ nghĩa mềm như bún mà buộc chặt cả một đảng Cộng Sản Việt Nam không thể cựa quậy, đó là “nghệ thuật” của kẻ xâm lược. Chỉ việc sang Thái Lan trao “Kiến nghị 258” của các blogger trẻ cho các tổ chức quốc tế mà mở được một bước đột phá về nhân quyền có hiệu quả thực tế, đó cũng là nghệ thuật. Lê Hiếu Đằng vận động bỏ đảng Cộng Sản để tham gia một “đảng anh em” là đảng Dân Chủ Xã Hội, rất ôn tồn chững chạc và “hữu nghị” mà hiệu quả chưa thể lường trước, đó cũng là nghệ thuật.

Cuộc chiến dân chủ hóa cũng như mọi cuộc chiến, phải gồm nhiều binh chủng, mỗi binh chủng có chức năng riêng, phương pháp riêng. Nếu anh lính pháo binh hay lính quyết tử lại trách sao “đội quân tóc dài” không đánh địch giống mình thì thật hài hước.

Có việc người dân chủ trong nước chưa nên làm hoặc chưa thể làm, dành việc ấy cho anh em ngoài nước, ngược lại có việc chỉ người trong nước nên làm, làm giống nhau nhiều khi hỏng việc. Nhiều việc nhận thức giống nhau nhưng cách làm phải khác nhau, nhưng cùng nhau hỗ trợ, hiệp đồng.

7/ Tác động đúng “huyệt”, đúng nền tảng thì sai một ly đi một dặm. Nếu năm 1920 Nguyễn Ái Quốc đã chuyển từ Quốc Tế II sang Quốc Tế III chỉ như một “cú nhích chân” nhẹ nhàng tại hội nghị Tours [6], để “đi một dặm” đến cuộc khủng hoảng toàn diện cho Dân Tộc hôm nay, thì hiện nay sao ta không biết “nhích chân” rất “nhẹ nhàng” từ Cộng Sản Quốc Tế III trở về Quốc Tế II, với nội hàm hiện đại, của con đường Dân Chủ Xã Hội mà thế giới văn minh đã kiểm chứng?

Song chúng ta không hề ảo tưởng rằng sự “nhích chân” tưởng như nhỏ nhẹ và đơn giản này sẽ dễ dàng. Đừng quên đảng Cộng Sản không sợ các đế quốc to hay các “thế lực thù địch”, không sợ những đao to búa lớn, mà chỉ sợ nhất “người anh em sinh đôi” là phong trào Dân Chủ Xã Hội của Quốc Tế II mà họ gọi là “chủ nghĩa xét lại hiện đại”, vì chỉ có đảng Dân Chủ Xã Hội mới là đối thủ có thể giành mất quần chúng của họ trong nước Việt Nam này. Đọc bài “Xây dựng Đảng ta thật vững mạnh” của ông Nguyễn Đức Bình tháng 2-2006 đủ biết đảng Cộng Sản ghét (và e sợ) “người anh em” Quốc Tế II như thế nào.

Nhưng ghét là một chuyện, bây giờ Đảng Cộng Sản có chống được hay không, là chuyện…hãy đợi đấy!

Hà Sĩ Phu
16/8/2013
Nguồn: Dân Luận

[1] Lê Bảo Sơn – Phan Trọng Hùng, “Năm nhà trí thức phát biểu về “Con đường xã hội – dân chủ” ở nước ta”

[2] Huệ Đăng, “Xã Hội Dân Chủ là xu thế ngày nay”

[3] Tạ Thao, “Mô hình chủ nghĩa xã hội dân chủ và tiền đồ Trung Quốc”

[4] Hà Sĩ Phu, “Tư tưởng và dân trí là nền móng xã hội”

[5] Mai Thái Lĩnh, “Tìm hiểu quan niệm chính trị của Phan Châu Trinh”

[6] Hà Sĩ Phu, “Xưa nhích chân đi, giờ nhích lại”