Karel Capek
Nguyễn Văn Sâm dịch
Đậu tiến sĩ triết học lúc còn trẻ (1917) ở Prague với luận án về thực dụng chủ nghĩa. Khi ra đời Capek (1880-1938) thực tế trong hành động (in truyện, điều khiển sân khấu ở Czech, giúp đỡ những tổ chức tự do, dân chủ ) và triết lý trong tác phẩm (phê phán xã hội dựa trên những yếu tố trừu tượng, truyện – nhìn-từ-ba-phía).
Kịch nổi tiếng của Capek R.V.R nói về một xã hội tương lai trong đó người máy được sản xuất ra để làm tất cả công việc tay chân. Người máy (robot, tiếng Ba Lan : làm, đã trở thành tiếng quốc tế) nổi dậy chống lại chủ nhân loài người của chúng và tiêu diệt họ. Cuối vở kịch người máy nhận chân rằng chúng cần được phát triển tâm hồn, trước đây vì không có tâm hồn cho nên chúng mới tiêu hủy loài người .
Capek chết vào ngày Giáng Sinh 1938 vì bệnh tim.
Truyện “Cuộc phán xét cuối cùng” được viết bằng giọng văn giản dị nhưng đặt một vấn đề triết học rất cao, mỗi người là một cá thể toàn vẹn không ai có thể xử hắn được, kể cả Thượng Đế. (Nguyễn Văn Sâm)
(more…)
Sáng Tạo 