Đàm Trung Pháp
Guido Cavalcanti (1260-1300) là bạn thơ tâm đắc nhất của đại thi hào Dante Alighieri nước Ý. Ngang ngửa thi tài với Dante, Cavalcanti là thủ lãnh trường phái Dolce stil nuovo (Lối viết mới ngọt ngào) mà chủ đích là để tán dương nữ giới. Tán dương phái đẹp đâu có gì mới mẻ, nhưng cái mới ngọt ngào của trường phái Cavalcanti là niềm tin rằng tình yêu chỉ có thể phát sinh trong những trái tim hào hiệp cao nhã và phái đẹp chính là những thiên thần giáng thế để cứu độ các đấng mày râu! Như vậy, tình yêu hiến cho phụ nữ cũng là tình yêu dâng lên Thượng Đế.
Cavalcanti nổi danh với nhiều thơ về triết lý cao siêu, nhưng những tác phẩm được mến chuộng nhất của ông lại là những bài thơ ngắn nhiều nhạc tính dễ trở thành những bài dã ca (pastorali) trong đó lý luận khô khan biến mất, để chỉ còn lại những tình ý cá nhân chứa chan xúc cảm. Bài dã ca khét tiếng In un boschetto (Trong cánh rừng thưa) là một tuyệt chiêu nói về cuộc gặp gỡ như mơ giữa thi nhân và một nữ mục tử trong một cánh rừng thưa. Những câu phản ánh rõ rệt nhất cái triết lý dolce stil nuovo của Cavalcanti trong bài dã ca này được trích dịch dưới đây sau mỗi đoạn dẫn giải liên hệ.
Cô mục tử đẹp lắm, hơn cả tinh tú trên trời:
Trong cánh rừng thưa gặp cô mục tử
In un boschetto trova pastorella
Hơn cả sao trời – nàng đẹp như mơ
Piu che la stella — bella al mi parere
Tóc vàng óng ả, da thịt hồng tươi, đôi mắt long lanh tình ái, nàng đang chăm sóc đàn cừu non. Gợi cảm thay:
Và đi chân không, đẫm ướt sương mai
E, scalza, di rugiada era bagnata
Nàng hát ca như say hương tình ái
Cantava come fosse inamorata
Thi nhân choáng váng, chào nàng làm quen và muốn biết có ai đi cùng với nàng không ? Dịu dàng nàng thưa:
Chỉ mình em thôi đơn độc băng rừng
Che sola sola per lo bosco gia
Như thể đã quen thi nhân từ lâu, nàng thỏ thẻ cho biết mỗi khi nghe tiếng chim ca nàng lại thầm ước có được người yêu. Dịp may tới rồi, thi nhân tự nhủ, vì nàng còn lẻ bóng mà chim chóc lại đang ca hát tưng bừng. Chàng bèn thử lửa:
Tôi chỉ xin ân huệ được hôn nàng
Merzè le chiesi sol che di baciare
Và ôm ấp– nếu như nàng ước vọng
E d’abbracciare – le fosse’ n volere
Nắm tay thi nhân, nàng cho biết trái tim đã trao chàng đó. Tay đan tay, họ đi dưới những cành cây tươi tốt, quanh chân họ hoa sắc muôn màu. Nàng chẳng còn là mục tử tầm thường nữa đâu:
Và nơi ấy thú vui hè hội
E tanto vi sentio gioia e dolzore
Thần tình yêu – chắc phải nàng rồi
Che dio d’amore – parmevi vedere
Người dân Ý yêu mến bài dã ca In un boschetto của Cavalcanti vì chính vị thủ lãnh trào lưu lối viết mới ngọt ngào, với chủ đích tán dương phụ nữ trong thi ca, đã thần thánh hóa diệu kỳ một nữ mục tử sống hạnh phúc một mình giữa lòng thiên nhiên mà chẳng cần một chút cao sang quyền quý nào hết!
Đàm Trung Pháp
Nguồn: Tác giả gửi
Sáng Tạo 