Sáng Tạo

Đỗ Duy Ngọc

Hắn ở tầng bảy của một chung cư cao cấp. Từ cửa sổ phòng hắn nhìn xuống thấy một vạt cỏ xanh rì của công viên. Ngay tầm nhìn của hắn là chiếc ghế đá trắng phau. Bãi cỏ và chiếc ghế đá gợi một khung cảnh lãng mạn như một cuốn phim nào đó hắn đã từng xem. Hắn thích đứng từ trên cao nhìn xuống đó và nghĩ nhiều chuyện.

Sáng nay như lệ thường, hắn nhấm nháp ly cà phê và nhìn xuống. Vạt cỏ vẫn xanh rì và chiếc ghế vẫn trắng phau. Nhưng linh tính lại cho hắn có cảm giác sẽ xảy ra một cuộc án mạng. Sẽ có một cái chết. Ngay vạt cỏ đó. Ngay chiếc ghế đá đó. Hắn có năng khiếu của một con thú, đánh hơi được những cái chết. Hắn đã từng thoát chết nhờ cái linh tính trời ban này. Hắn là dân tình báo. Làm cái nghề mà cái chết luôn rình rập, sự may mắn và cảm giác luôn là lối thoát để có thể sống sót trước những hiểm nguy. Đã có lần hắn huỷ một chuyến bay vì đánh hơi được mùi tử khí. Chuyến bay nổ tan xác khi vừa cất cánh. Một lần khác, trong một quán ăn ở Tây Ban Nha, hắn ngửi thấy mùi chết chóc nên vội vã rời quán. Nửa tiếng đồng hồ sau, quán bị đánh bom. Ở Berlin, một lần hắn định qua đường, linh tính báo có sự nguy hiểm, hắn rẽ lối khác và đã có một vụ đụng xe với nhiều người đi bộ tử vong vì xe cháy. Linh tính là năng khiếu trời cho, cộng với những bài học về nghề ở Đông Đức, lại thêm kinh nghiệm hơn chục năm làm nghề nhiều nước trên thế giới giúp cho hắn có một bề dày đánh hơi được những bất trắc có thể xảy đến. Hắn có thể ngửi được mùi tử khí khi chưa có án mạng xảy ra. Và hôm nay hắn đã thấy điều đó. Ngay tầm nhìn của hắn từ trên cửa sổ. Sẽ có người chết hôm nay trên vạt cỏ. Có thể trên ghế đá. Hắn thấy máu chảy.
(more…)

Đỗ Duy Ngọc

Ba giờ rưỡi chiều. Trời âm u, những đám mây đi đâu mất chỉ còn một nền trời xám xịt. Lại chưa thấy mưa. Lâm ngồi ở góc quán này từ trưa. Một khúc bánh mì thịt cho một bữa ăn trưa. Thế cũng đủ. Lại thêm cối thuốc và mấy điếu thuốc lẻ. Cũng xong một bữa. Rồi cũng qua một ngày. Những ngày của tuổi hưu trôi đi dật dờ, chậm chạp. Lúc nào trước mắt cũng có một khoảng trống. Đồng nghiệp của Lâm về hưu vẫn tiếp tục công việc dạy dỗ hàng ngày, họ tiếp tục những lớp dạy thêm, luyện thi như lúc đang còn đứng lớp. Bí mật hơn một chút, khéo léo che đậy kín đáo hơn một chút. Họ dạy những môn học sinh cần để đi thi tốt nghiệp, để vào Đại học. Còn Lâm là giáo viên môn Sử, chẳng ma nào lại đi học thêm Sử. Thi cũng chẳng cần mà đời sống cũng không cần. Lịch sử là những trang ứa máu lại bị méo mó bởi thời thế. Chẳng ai cần nhắc nữa, bởi nó đang là đồ mã, nó đang là đồ giả. Người ta cần răng giả, vú giả, mông giả, mũi giả, bằng cấp giả chứ cần đéo gì thứ lịch sử giả. Lâm chợt bật cười với ý nghĩ chợt đến đấy.
(more…)

Đỗ Duy Ngọc

Hồi mới vô Sài Gòn, tôi thuê căn nhà nhỏ trên kênh Nhiêu Lộc. Đầu hẻm ở mặt tiền đường có một tiệm tạp hoá của một gia đình người Hoa. Có người gọi là tiệm chạp phô. Chắc là gọi theo tiếng Quảng. Chủ tiệm là một người đàn ông trung niên, lúc nào cũng mặc chiếc áo thun ba lỗ với cái quần chỉ ngắn đến đầu gối. Chú đi chiếc xe Honda Dame màu đỏ, loại bán cho quân nhân hồi xe Honda mới nhập vào miền Nam. Có hai lí do mà đám sinh viên chúng tôi để ý đến tiệm tạp hoá này. Thứ nhất tiệm này cần mua gì cũng có, bán giá rẻ hơn nơi khác, dù chỉ vài đồng, nhưng sinh viên nghèo mà, rẻ hơn đồng nào đỡ đồng đó. Tiệm lại luôn mở cửa để bán hàng cho khách. Nhiều lần đi chơi đêm về khuya lắc lơ, muốn mua mấy gói mì hay chai bia con cọp, đập cửa rầm rầm, chú vẫn vui vẻ mở cửa bán hàng. Thứ hai là chú có cô con gái khá dễ thương. Tóc bím hai bên, da trắng hồng, lại hay mặc áo cắt theo kiểu người Hoa, nhìn ngộ lắm.
(more…)

Đỗ Duy Ngọc

Lần đổi tiền thứ hai năm 1978, Hân chẳng có bao nhiêu tiền để đổi. Lúc đấy Hân đang thất nghiệp, chạy đầu này đầu nọ, chẳng ra việc gì, ai kêu gì làm nấy, bữa đói bữa no. Có thằng bạn thân vượt biên, trước ngày đi có cho một ít, ăn được vài tuần cũng hết sạch. Loay hoay mãi mà chưa biết cách gì để sống. Sách vở bán đã hết. Áo quần cũng chỉ còn bộ đồ mặc trên người, cũng chỉ còn đôi giày da mòn long đế. Gia sản chỉ có bấy nhiêu. Căn phòng càng ngày càng vắng đồ đạc, càng thưa thớt người. Lần lượt từng người đi. Kẻ về quê, người đi đâu mất biệt. Đôi lúc có kẻ lướt về rồi lại đi. Tất cả tản mác để tiếp tục sống, để tiếp tục tồn tại.
(more…)

Đỗ Duy Ngọc

Trưa nay vào pharmacie mua thuốc, bỗng chứng kiến nỗi hốt hoảng và buồn rầu của một cậu thanh niên vừa mới bị móc túi hết số tiền đang có ở trong túi quần. Hình ảnh đó làm tôi nhớ lại tôi cách đây hơn 30 năm .

Tôi bị đày về Củ Chi dạy học sau năm 1975. Lý lịch xấu quá nên cũng đành, có việc là may rồi. Thời đó cả nước rất khó khăn, trường tôi dạy là một trường học sinh cấp ba nội trú. Nhiều lớp toàn là học trò của nội thành đa số có cha đi học tập cải tạo hoặc do nhiều hoàn cảnh phải đi học ở đây, vì học ở trường này sẽ được tiêu chuẩn gạo mỗi tháng 13 kg.

Phương tiện đi lại rất khó khăn, thường đón xe từ ngã tư Bảy Hiền hay là góc Bà Qụeo. Những chiếc xe chạy bằng than và lúc nào cũng đầy nghẹt người và mùi mồ hôi nồng nặc.
(more…)

Đỗ Duy Ngọc

Nhà hắn cách nhà tui khoảng năm ba căn, ở phía đối diện. Đó là nhà của bà Bốn Ù, nhà hắn ở thuê. Bà Bốn có chồng là thượng sĩ Bốn, chắc là mãi đi hành quân đâu đó, lâu lâu mới thấy về. Căn nhà nhỏ, ẩm thấp. Bố mẹ hắn là dân di cư năm tư, làm nghề mổ gà bán ngoài chợ Cồn, một ngày làm cả thau gà, chọc tiết, vặt lông nhanh như gió. Bố hắn là lính theo Tây, bị thương ở Điện Biên Phủ, cụt mất một giò, hàng xóm gọi là ông Ty què. Bởi hắn tên Ty. Tụi tui gọi hắn là Cu Ty. Bố hắn là lão già cọc cằn, luôn mồm chửi rủa, ăn nói như chọc vào mặt người ta, nên cũng chẳng mấy người ưa.
(more…)

Đỗ Duy Ngọc

Những năm đầu của thập niên 80, sau năm năm lưu đày ở Củ Chi, tôi được về thành phố dạy một trường cấp ba ở gần nhà. Mỗi tuần chỉ có 12 tiết dạy của ba lớp cuối cấp, chuẩn bị thi tốt nghiệp phổ thông. Rảnh rỗi dù thời gian này, cả nước đang đói. Nhưng tôi vốn vô lo, đến đâu hay đến đó, quanh quẩn với đồng lương chết đói, sống tạm qua ngày. Chẳng biết làm chi cho hết giờ, lại bày đặt chơi chim. Chơi ở vườn Tao Đàn, sáng sáng xách lồng chim, đạp xe ra, tụ nhau lại đấu láo và nghe chim hót. Và cũng từ đó thành lập một nhóm cùng ngồi với nhau. Người cao tuổi nhất nhóm là chú Tư Mạnh, hồi đó cũng khoảng năm mươi. Chú cao to như Tây, ăn mặc chải chuốt và thanh lịch như công chức cao cấp thời trước. Giọng rặt Nam bộ và hành xử cũng khá hào phóng với mọi người. Gia đình chú thuộc loại giàu có, hồi đó đa số đều đi xe đạp hoặc xe gắn máy cũ mèm, chú chơi xe Honda đời mới do đám viễn dương đem về bán, chiếc nào cũng giá mấy lượng vàng. Đôi khi cuối tuần, chú lại đến bằng xe hơi Peugeot có tài xế lái. Lúc đầu, ai cũng tưởng chú là cán bộ có chức vụ về hưu, nhưng dần dần hỏi chuyện hoá ra không phải. Chú là dân buôn bán từ xưa đến giờ. Chuyên bán vàng. Lúc đó nhà nước cấm dữ lắm, nhưng nhu cầu xã hội vẫn có, nên chú vẫn tiếp tục nghề xưa, dù là mua chui bán lậu.
(more…)

Đỗ Duy Ngọc

Tui biết anh ta khi tham gia vào chiến dịch X1, chiến dịch đánh tư sản đầu tiên của chính quyền Cộng Sản tại miền Nam sau 1975. Tui hồi đó chẳng làm chi ra tiền, đói nhăn răng nên khi được gợi ý tham gia là ghi tên ngay. Bọn tui bị tập trung vào tối 9.9.1975, xe đưa đến trường Pétrus Ký. Ngồi chờ dài cổ mà không biết tập trung để làm gì? Đến nửa đêm thì được chia thành từng nhóm nhỏ, có xe chở đi. Nhóm của tui có tui với Lượng là gốc sinh viên Đại học Vạn Hạnh, bổ sung thêm một tên ở Đại Học Khoa Học tên Trung, thêm hai người nữa đến giờ chẳng nhớ tên. Tổ trưởng của toán là anh ta, một sĩ quan quân đội Bắc Việt. Anh ta nói tiếng Bắc giọng nhà quê, tụi tui nghe tiếng được tiếng mất. Lại thêm có nhiều từ nghe hơi lạ tai như khắc phục, tranh thủ, phấn đấu…nên nhiều khi tụi tui đoán ra yêu cầu của anh ta mà thực hiện. Tổ của tụi tui đóng quân ở trên lầu của một khách sạn của người Hoa ở đường Đồng Khánh, nhiệm vụ giữ một điện đài liên lạc, nhưng cũng ít khi thấy có ai gọi hoặc nhắn nhủ chi. Công việc chẳng có gì, chỉ quanh quẩn trong phòng, rồi chia nhau đi lang thang mấy căn phố đìu hiu, những hàng quán chắc hẳn ngày xưa rất nhộn nhịp.
(more…)

Đỗ Duy Ngọc

Ở phố Đông nước Sài có thương gia họ Nhân nức tiếng giàu có nhờ chuyên kiếm bản thảo mua rẻ bán đắt, một vốn bốn lời, lại chuyên xào xáo sách này qua sách nọ, buôn trốn thuế, in nối bản, làm lái sách nhưng chẳng bao giờ nhận mình là con buôn. Trên danh thiếp luôn đề tên là NHÂN ĐẠI NHÂN. Vốn xuất thân con nhà Nho học, nên miệng thường nói chữ, nhất là khi có vài ve vào bụng. Nhân tiên sinh thường dùng kiến thức uyên bác của mình để coi thường đám sĩ phu. Nhờ có của ăn của để, lại hay rủ rê bọn văn chương thi phú ăn nhậu, nên tiên sinh có một uy thế nhất định trong làng văn báo. Lúc nào tiên sinh cũng bảo thiên hạ lắm tiểu nhân, chỉ mình tiên sinh là người quân tử. Và để chứng thực cho tính quân tử của mình, tiên sinh thường bài bác bọn Nho học hủ lậu, chỉ ràng buộc vào đôi ba chữ mà nói chuyện tào lao, tiên sinh luôn dùng những chữ của thánh hiền mà răn dạy người chung quanh sống cho phải Đạo và thường lấy mình ra làm gương về việc hành Đạo. Đồng thời trong những cuộc chè chén lu bù, tiên sinh thường chi đẹp nên lâu la bộ hạ càng lúc càng đông, trong đó nhiều kẻ nịnh nọt so sánh tiên sinh với Mạnh Thường Quân ở bên Tàu. Mỗi lần được tâng bốc như thế, mặt tiên sinh vốn đã đỏ càng đỏ hơn và chữ nghĩa của tiên sinh lại phun ra dào dạt.
(more…)

Đỗ Duy Ngọc

Có tài mà cậy chi tài
Chữ tài liền với chữ tai một vần
Bắt phong trần phải phong trần
Cho thanh cao mới được phần thanh cao
(Truyện Kiều – Nguyễn Du)

1.
Tôi học chung với Nhân từ năm đệ ngũ. Trước đó, tôi có năm năm học nội trú trường Pellerin, một trường dòng Lasan ở Huế do các frère giảng dạy. Những năm học ở đó, tôi luôn đứng đầu lớp, là niềm tự hào của các frère phụ trách và gia đình. Nhưng từ khi về học ở Đà nẵng, tôi chưa bao giờ vượt qua được Nhân. Lúc nhỏ tôi rất xấu tính, hay ganh tị, không muốn ai hơn mình. Do vậy, tôi chẳng ưa gì thằng Nhân.
(more…)

Đỗ Duy Ngọc

Hắn tên là V. Huy, thật ra tên đầy đủ của hắn là Nguyễn Phúc Vĩnh Huy, vốn là con cháu giòng họ vua chúa triều Nguyễn. Bố hắn là giáo sư tiến sĩ, từng chữa bệnh cho Cụ Hồ. Ông nội hắn là Thượng thư bộ Lại trong triều vua gì đó của nhà Nguyễn. Mẹ hắn cũng là giáo sư nhưng hình như bên ngành Luật, tốt nghiệp từ bên Tây, nghe lời dụ dỗ của Cụ Hồ về nước tham gia đánh giặc. Lí lịch của hắn quá ư là đẹp, vừa quí tộc vừa cộng sản, không chê vào đâu được. Hắn tốt nghiệp Tiến sĩ ngành ngoại giao ở Liên Xô, cũng nghe nói là bằng đỏ đàng hoàng, và chắc chắn là bằng thật. Thế mà hắn lại xổ toẹt cái lí lịch đó, đái lên cái truyền thống đẹp như mơ đó. Hắn không bao giờ chịu thổ lộ cái tên trong khai sinh cho bất kì ai, và luôn luôn tự xưng tên tôi là V. Huy, cắt đứt mọi liên hệ với cái gia đình danh giá. Cũng chẳng biết tại sao. Và mọi người cũng không rảnh thì giờ để điều tra chuyện đó.
(more…)