Chief Seattle
Trần Mộng Tú dịch từ bản Chief Seattle Speaks do Dr. Henry A. Smith biên soạn
GHI CHÚ: Năm 1884, Vị Tộc Trưởng Da Trắng Vĩ Đại (the Great White Chief in Washington), tức Tổng Thống Franklin Pierce, đòi mua lại phần đất rộng lớn của người Da Đỏ và hứa sẽ dành lại một khu đất riêng cho người Da Đỏ sinh sống. Đây là nội dung của bản trả lời từ Tộc Trưởng Da Đỏ ở Seattle, được coi như một bản tuyên ngôn đẹp nhất được viết xuống về môi sinh từ trước đến nay. Báo Seattle Sunday Star vào ngày Oct.29, 1887 trong cột của Dr. Henry A.Smith có viết: Bài diễn văn được ông ghi lại không thể đúng hoàn toàn với những lời ông Tộc Trưởng Da Đỏ nói. Dr. Smith chỉ gom những điều ông ghi lại, không chắc chắn hoàn toàn là đã được nói bằng tiếng Duwamish hay Suquamish tại chỗ. Rồi sau đó được dịch lại tiếng Chinook Jargon, (rồi mới dịch qua English) vì Tộc Trưởng Da Đỏ không hề học nói tiếng Anh bao giờ.
Làm sao ông có thể mua hoặc bán bầu trời và sự ấm áp của đất? Tư tưởng này thật lạ lùng đối với chúng tôi. Nếu chúng tôi không làm chủ được sự tươi mát của không khí và vẻ lóng lánh của nước, làm cách nào ông mua được? Mỗi một mảnh đất là thiêng liêng đối với chúng tôi. Mỗi một cánh nhọn lá thông bóng bẩy, mỗi bờ cát, mỗi hạt sương trong rừng tối, mỗi một con côn trùng rung cánh kia là sự thánh thiện trong ký ức và kinh nghiệm của dân tộc chúng tôi. Nhựa chảy qua những thân cây mang theo bao nhiêu kỷ niệm của người da đỏ.
(more…)