Sáng Tạo

Phạm Quốc Bảo

Ca sĩ Lệ Thu (1943-2021)

Sáng thứ bẩy, 16 tháng giêng 2021, tình cờ nghe tin Lệ Thu vừa ra đi vào khoảng 7 giờ tối hôm qua. Sau đó, đọc vào tin chi tiết thì mới biết bà vốn cùng sinh một năm với tôi…

Tự nhiên tôi thấy cảm xúc trào dâng trong huyết quản vốn lâu nay đã nguội lạnh: Kể từ mấy năm gần đây, bạn hữu cư ngụ ở khắp nơi đã lần lượt bỏ ra đi…

Nỗi đau mất bạn

Nếu tôi còn nhớ không lầm thì vào thời gian 2 năm (1966 – 1968), tại Quán Văn, trên bãi cỏ dốc giữa khuôn viên Văn Khoa sàigòn, những đêm ca nhạc sinh viên diễn ra mỗi cuối tuần đều hiện diện những Trịnh Công Sơn-Khánh Ly, Từ Công Phụng, Vũ Thành An, cặp Lê Uyên Phương…và cả Lệ Thu nữa. Nhưng riêng cái phong cách trình diễn độc đáo ( đi chân trần trên bãi cỏ), Khánh Ly đã được giới sinh viên thời ấy gọi là nữ hòang chân đất. Còn Lệ Thu xuất hiện trên bờ sân gạch làm sân khấu với vóc dáng tiểu thư, với giọng hát trong vắt tròn trịa, thì được bọn khán thính giả sinh viên chúng tôi lại gọi đó là “ cô công chúa ngủ trong rừng”…
(more…)

Phạm Quốc Bảo

Giữa cơn đại địch đang hoành hành, cũng như hầu hết lớp cư dân về hưu ở Nam Cali bị bó buộc phải chịu cảnh cách ly tại nhà, từ đầu tháng Tư đến giờ tôi đã bắt đầu quen với một thời khóa biểu sinh hoạt ‘cấm túc’ riêng mình, quanh quẩn trong nhà – bước ra hiên – xuống đến vườn, suốt 24 giờ mỗi ngày: Thức dậy – làm vệ sinh thân thể, tập thể dục ngoài hiên, ăn sáng. Ra ngồi bật cái laptop lên, trả lời email, đọc tài liệu hay xem sách báo nào cần. Rồi thơ thẩn trước hiên hay đi vòng vườn nhà, nhặt lá- cắt cành… nhưng thường chỉ là nhìn ngắm lan man mấy thứ cây cỏ – hoa lá, trước khi vào viết xuống những gì mới nẩy ra trong trí. Độ 3 giờ chiều thì ăn gì đấy cho đỡ đói. Và lại vào bàn check emails, ra salon nằm nghỉ mười lăm phút – nửa giờ hay viết gì đấy nếu thấy cần. Cho đến độ sáu rưỡi bẩy giờ thì ăn bữa tối với vợ, xong lại ngồi vào bàn trước cái laptop… để cuối ngày, mười hay mười một giờ tối thì vào phòng ngủ.
(more…)

Phạm Quốc Bảo

I.

Đại dịch coronavirus xuất hiện một cách âm thầm len lỏi vào đời sống hằng ngày của dân cư, bung ra nhanh và lan tràn mạnh khắp trên toàn thế giới nói chung, và cụ thể là thuộc vùng Little Sàigòn, Nam Cali. Từ lúc nào, và nguyên nhân do ai? Cho đến bây giờ, cuối tuần lễ thứ hai của tháng chín-2020, người ta đã và đang bàn luận nhiều nhưng vẫn chưa có bất cứ một tài liệu nào khẳng định để xác nhận rõ rệt chính xác, được những cơ quan uy tín quốc tế chứng thực.

Chỉ biết rằng đầu tháng ba khi nó bung ra ở trong cộng đồng dân cư Nam Cali, tôi thấy chính mình lẫn mọi người chung quanh đều chưng hửng, gần như choáng váng rồi để tự mình rơi vào tình trang bị động, tâm tư bị dầy vò với nỗi lo âu mỗi ngày một tăng trong mù mờ. Cơn dịch ào ạt lan tới, xô đẩy những cá nhân đang sống càng lúc càng nhấn sâu vào tình trạng hoang mang hỗn loạn từ tin tức tìm hiểu đến cách thức làm sao để đối phó, phòng ngừa..; rồi lối suy nghĩ, nếp sinh hoạt hằng ngày theo đấy mà đều từ từ khác lạ hẳn ra…
(more…)

Phạm Quốc Bảo

Đề cập đến Tự Lực Văn Đoàn (TLVĐ), thường ra chúng ta nhớ ngay tới một câu: “Theo mới: Hoàn tòan theo mới, không chút do dự.”. Nội dung đây được phát biểu ngắn gọn một cách dứt khóat của điều tâm niệm thứ nhất, mở đầu cuốn Mười Điều Tâm Niệm do Hòang Đạo viết, được in và phổ biến vào năm 1937. Câu này nói lên một thái độ tự tin và rõ rệt quả quyết.

Tại sao chúng ta lại sâu đậm nhớ ngay đến câu này, khi đề cập đến TLVĐ? Phải chăng, như tất cả chúng ta đều hiểu, câu tuyên bố cô đọng này được coi là kim chỉ nam cho những họat động của TLVĐ, bởi Hòang Đạo đã luôn được coi như là nhân vật luận thuyết của nhóm. Các tác phẩm ông viết ra và vai trò ông trụ trì trong nhóm chứng minh điền ấy.
(more…)

Phạm Quốc Bảo

Giáo sư Nguyễn Ngọc Bích (1937-2016)

Trong vòng bốn năm năm nay, mỗi lúc càng nhiều websites tổng hợp tin tức việt ngữ trên mạng lưới điện tóan tòan cầu. Theo hiểu biết của cá nhân, tôi thấy rằng mặc dù càng nhiều tin tức thì càng dễ bị lầm lạc nhưng mặt khác, sự kiện này cũng thể hiện lên một bước nỗ lực phát triển đáng kể trong tiến trình thông tin đa chiều của các cộng đồng gốc Việt. Hằng ngày tôi đã thường xuyên bỏ ra độ từ một đến hai tiếng đồng hồ để theo rõi mấy băng tần truyền hình việt ngữ ở địa phương Nam Cali; trong đó họ thường tổng hợp tin và cho chiếu lại vài đọan chương trình việt ngữ của hai đài VOA và RFA.
(more…)

Phạm Quốc Bảo

“Kìa xem mọi thứ đều thay đổi
Còn lại nhân gian một chút tình”

Hôm nọ, sẵn dịp sọan từ 8 tủ sách trong nhà để lựa ra một số dự định sẽ tặng lại cho thư viện của Viện Việt Học hay thư viện của Viện Bảo Tàng Di Sản Người Việt (VHM Our Pride), tôi tình cờ nhìn thấy cuốn CHỚP BIỂN, Thơ Bùi Giáng, gia đình ông đã in vào năm 1996 để kỷ niệm 70 năm sinh của tác giả này và do anh Bùi Vịnh tặng cho tôi. Ngay ở trang mở đầu đã đề:

“Em đi từ tỉnh mộng đầu
Một mình anh ở mang sầu trăm năm”

Hai câu thơ này của Bùi Giáng chợt khiến tôi liên tưởng nhớ ra quãng đời mà ông đưa vợ con vào sống ở vùng núi đồi hẻo lánh Trung Phước (Quảng Nam), rồi vợ con của ông mất tại đấy và ông đã bỏ về xuôi [1] … Tự nhiên tôi cảm thấy trong lòng một nỗi bi thiết bung ra lan tràn và trùm lấp không gian, khiến tôi cảm thấy khó thở, tôi tần ngần bỏ tập thơ xuống, không còn muốn đọc tiếp nữa …
(more…)

Phạm Quốc Bảo.

Vốn xuất hiện trong mạng lưới điện toán Internet độ trên ba thập niên nay, môn thơ đã phát triển hết sức nhanh và phong phú ở nhiều thể loại. Nhưng trong số các thể loại đó, có một thể thơ mà năm 1995, chuyên gia điện toán Tom Brinck chính thức hóa gọi là Scifaiku, tức là Science-fiction haiku, thơ hài cú khoa học giả tưởng, tạm gọi là như vậy.

Thể thơ được gọi là Hài cú khoa học giả tưởng, Scifaiku, này có thể nói là đang được ưa chuộng nhất, đến độ sau khi Brinck bỏ công phu để thảo nên Tuyên ngôn của nó (Scifaiku manifesto), rồi ngay sau đó nó còn trở nên diễn đàn thơ với cuộc tuyển lựa hằng năm trên toàn Hoa Kỳ do tờ The Writer’s Digest bảo trợ.
(more…)

Phạm Quốc Bảo

“Ai đưa ta đến chốn đây
bên kia là núi bên này biển khơi”

– Anh đấy hả. Có bận gì không? Em hỏi thăm chút..

– Không sao, cứ nói đi.

– Chị Ninh đã gọi cho anh chưa?

– Chuyện Chủ nhật này chị ấy giỗ cậu mợ, phải không?

– Đúng. Anh có ý kiến gì khác chăng?

– Chị ấy là chị cả. Chị ấy muốn làm giỗ cậu mợ ở nhà chị ấy để tiện cho các gia đình anh chị em tụi mình tụ họp vui vầy tại nhà chị ấy. Theo anh thế là phải.
(more…)

Phạm Quốc Bảo

Từ ấu thơ cho đến năm 11 tuổi (năm mẹ tôi mất), tôi còn nhớ rằng hằng đêm tới giờ lên giường (chúng tôi ngủ giường tầng). Mẹ tôi ngồi trên một chiếc ghế dựa ở giữa, mấy cái giường tầng được kê quây thành nửa vòng trước mặt. Bà ngồi tay vừa đan khâu gì đó mà miệng vừa đọc văn thơ, ca dao tục ngữ hay kể chuyện cổ tích để ru ngủ chúng tôi.

Cho nên suốt tuổi thơ, tôi thường mơ đến tiên, đến cảnh bồng lai, đến cõi trời. Và nếu tôi nhớ không lầm thì chưa hề nghe bà kể lại một câu chuyện nào cả.

Thế rồi sự thể ấy cũng chìm dần vào lãng quên trong tôi. Có chăng là thời gian ở tiểu – trung học, tôi thường được thầy cô dạy Việt văn khen là thuộc nhiều ca dao, huyền thoại và chuyện cổ tích. Có chăng nữa là khi đi dạy, giảng bài, những câu chuyện và thơ văn đã dễ dàng hiện ra trong ký ức một cách tự nhiên, khiến tôi hứng thú mà ăn nói diễn đạt khá lưu loát.
(more…)

Phạm Quốc Bảo

Trong tâm tình sâu kín, tôi đã có ý định lên thăm Ngô Vương Tọai cả gần một năm nay… nhưng rồi cứ lấn bấn, việc này việc nọ thay nhau đến mà không rứt ra được. Lại nữa, tình trạng thắt chặt an ninh phi trường lẫn giá sinh họat mỗi năm một tăng, ảnh hưởng rõ rệt vào điều kiện di chuyển nói chung bằng máy bay của chúng ta. Như cái cảnh tượng hàng dọc ngoằn ngòeo con rắn những hành khách chờ khám xét hành lý và cá nhân, đối với ai trong chúng ta thì đây cũng đã là một ám ảnh đến nỗi.. phải khó chịu. Còn vé máy bay giá cao hơn trước khá nhiều, hành lý mang theo cũng bị giới hạn, phải chịu thêm sở phí, và cả đến vấn đề ăn uống trên phi cơ cũng bị giảm thiểu hẳn nếu không muốn chịu chi thêm tiền túi ra… Và nhất là dạo này ảnh hưởng của tuổi tác đã bắt đầu khiến cho tâm lý của cá nhân tôi ngại đi xa, thích chần chừ khất lần với chính mình.
(more…)

Phạm Quốc Bảo

GS Racoto Féringa (mặc áo đầm hoa, ngồi giữa)
và một số khuôn mặt sinh viên lớp APM 1962
Hình của QYHD16 Nguyễn Dương
(Nguồn: Website của Diễn Đàn Cựu sinh viên Quân Y-QLVNCH)

Tôi là kẻ vốn có nhiều người bạn quen qua những thân hữu khác. Hiện tượng này không hẳn là một điều gì lạ lùng lắm đâu, nhất là đối với hầu hết những ai cùng thời, cùng lớp tuổi với tôi. Tôi nghĩ thế.

Và một trong những bạn như vậy đã có dịp tôi gặp gỡ đôi ba lần mỗi năm trong vòng vài năm nay. Cách đây mấy tháng, một buổi chiều tôi ngồi quán uống cà phê với một người bạn thân khác thì tình cờ anh bạn quen kia đến và cho biết anh vừa từ bệnh viện ra sau khi được biết vợ anh đã ổn định sức khỏe qua một cuộc giải phẫu thay thận. Trên đường trở về nhà anh tạt qua đây uống giải khát bằng ly cà phê đá, và anh gặp hai chúng tôi.
(more…)

Phạm Quốc Bảo

Mới đây tôi đuợc đọc bài viết có tựa đề: “Mối tương đồng lý thú giữa tục ngữ Việt Nam và tục ngữ nước ngoài” của tác giả Đàm Trung Pháp (theo chú thích thì tác giả này hiện là giáo sư Ngôn Ngữ Học thuộc phân khoa Giáo Dục, của Texas Woman’s University), đăng trong nguyệt san Khởi Hành, số 154 ra tháng 8. 2009. Đối với cá nhân độc giả như  tôi đặc biệt ở chỗ  đúng lúc đọc đến thì tự dưng tôi nhận thấy bài này gợi ra trong tôi một loạt những liên tưởng, khiến tôi hứng khởi suy diễn đến mấy điểm thú vị chính yếu khác.
(more…)

Phạm Quốc Bảo.

Mùa Thu Thiếu Nữ – Tranh Dương Bích Liên

Đến khi ngồi yên vị trong máy bay Alaska chuyến lên Seattle, tôi mới có thời giờ thong thả nghĩ vẩn vơ.. và tự hỏi: Chuyến đi này do tình cờ hay là từ một dự tính có xếp đặt truớc?

Nhớ lại, tôi thấy rằng chuyến đi này dường như đã bắt đầu được muờng tượng hình thành kể từ khi nghe Hà Quốc Bảo gọi phôn xuống, đâu vào khoảng giữa tháng 8, và báo rằng cuối tháng Chín bạn ta sẽ về hưu, làm việc bán thời gian tại nhà cho những dự án do công ty xây cất tư nhân nhờ hoàn tất tài liệu chuyên môn dùm. Bảo Hà vào Tết nguyên đán vừa qua phải by-pass ba mạch máu, đến giờ coi như sức khoẻ đã gần như hồi phục hoàn toàn và bỏ hút thuốc lá rồi.. Ngay lúc nói chuyện trên phôn, tôi đã nghĩ là trong nhóm thân hữu lâu nay ở duới Nam Cali nàysẽ không một nguời bạn nào khác  có thể sắp xếp ngay công việc để mà lên  thăm Bảo Hà trước tôi được. Sau đấy một vài tuần, Phạm Kim của bán tuần báo Nguời Việt Tây Bắc cũng tâm sự qua điện thoại là cần tôi lên chia xẻ công việc, nhất là để ” giải toả bớt những tâm tư đang lấn bấn “, Kim thòng một câu đại khái là vậy.. Rồi giữa tháng Chín, Julie, con gái của Kim, gọi xuống lấy chi tiết để mua vé thì tôi đã nhân dịp bàn qua tán lại với Kim rằng tôi sẵn sàng lên và ở lại một tuần nhưng mà Kim có thuận lợi để lái xe cùng với tôi ba tiếng ruỡi vào Tri-cities, đến Richland thăm Bảo Hà  độ hai ba ngày gì đo,ù vào thời gian giữa tuần được không? ” Không trở ngại lắm đâu!” Kim nói một cách chưa bao giờ khẳng định truớc như  thế.. Nhưng dựa vào thói quen liên lạc giữa hai chúng tôi từ lâu nay, cũng chính nhờ lối trả lời này của Kim, tôi quyết định liền: Đồng ý lên!
(more…)