Archive for the ‘Phan Tấn Hải’ Category

Phan Tấn Hải

Nhà văn Ngô Thế Vinh đã viết cuốn tiểu thuyết Vòng Đai Xanh bằng tấm lòng ưu tư với dân tộc. Trên các trang giấy, chúng ta đọc được nỗi lo của ông bên cạnh những âm vang cồng chiêng của các sắc dân Thượng, xen lẫn gần xa là tiếng súng giao chiến giữa AK-47 và M-16.

Nơi đó, hiện lên trong các dòng chữ cũng là nỗi lo của giới trí thức Sài Gòn (điển hình với nhân vật chính là họa sĩ tên Triết, xưng tôi) khi nhìn thấy 60 trại lính Lực Lượng Đặc Biệt Hoa Kỳ (LLĐB Hoa Kỳ) trên vùng biên giới cao nguyên Việt Nam có thể tương lai sẽ trở thành một cõi quốc gia tân lập của người Thượng, một đất nước mới manh nha cho các sắc dân thiểu số vùng cao có tên gợi ý là Đông Sơn và viễn ảnh một cuộc chiến mới sẽ bùng nổ giữa dân tộc Kinh và các sắc tộc Thượng – nơi đó, ngòi nổ sẽ bị kích hỏa, hoặc là do chính người Mỹ hay do chính Cộng Sản Bắc Việt gây ra, hay do cả hai cùng bật lên.
(more…)

Phan Tấn Hải

Đi tìm ngôn ngữ mới của sáng tạo, trong khi lòng đầy các hoài niệm về quê hương, về một cuộc chiến đã trôi qua nhưng còn di lụy, về những người tình và những người bạn đã trở thành hình bóng trên mây… Từ vị trí đó, Trịnh Y Thư đã viết những dòng thơ — và như từ vị trí một người đứng chệch ra khỏi cõi này.

Thơ của anh là ký ức đau đớn, là những chữ viết được trân trọng chép xuống cho một cõi rất buồn, rất mực vắng vẻ, cho những gì như dường đã vuột ra khỏi bàn tay nắm giữ của con người, cho dù là anh làm thơ tiếng Việt hay tiếng Anh.
(more…)

Phan Tấn Hải

Mở ra trang đầu thi tập “Thơ Quỳnh” chúng ta gặp ngay lời tự tình của Hoàng Xuân Sơn:

…quỳnh ám ảnh suốt một đời anh
có thể là một đóa quỳnh nào đó
nhú mớm từ vườn đêm thẳm sâu
có thể là một dáng quỳnh nào đó
vừa thức giấc vừa tan biến đi
trong giấc mùa đông côi góa
có thể là giọng điệu thơ quỳnh lơi lả
khỏa thể vào âm nghi…

Đó là một dòng thơ sang trọng, quý tộc trong cõi đời rất bình thường này. Và những hình ảnh cực kỳ thơ mộng trong chữ đã biến đời thường này trở thành một cõi thơ dị thường, tinh khôi. Thơ Hoàng Xuân Sơn lúc nào cũng thế, như trong cõi mộng, một nơi ẩn mật của ngôn ngữ.
(more…)

Phan Tấn Hải

Trong những dòng đầu tiên của bài thơ “mai tôi về xin ở mãi với hoang sơ,” nhà thơ Đặng Phú Phong đã viết, trích:

tôi dành cho tôi
nỗi thinh lặng tháng chạp
chiếc giỏ hoa mùa hè
để trộn lẫn vào nỗi buồn tháng bảy
nơi có hàng tre loanh quanh kiếm mãi một điều gì
nên hàng tre đã cong thành dấu hỏi
có dòng sông chảy hoài chẳng tới
chẳng về đâu giữa chốn vô cùng
những vách đá dậy thì
những con đường trai lơ
nơi tôi và bạn bè đánh vật
năm tháng đợi chờ chiến tranh đang dấu mặt
lửng lơ trên đầu nỗi hãi kinh chết chóc
mẹ gánh tôi một đầu làm chứng với điêu linh…

Những hình ảnh trong thơ họ Đặng in lại trong trí nhớ tôi khi khép lại trang sách: hàng tre đã cong thành dấu hỏi, mẹ gánh tôi một đầu làm chứng với điêu linh…
(more…)

Phan Tấn Hải

Là một người làm thơ không ngừng nghỉ, và cũng vì trong lòng có lời muốn nói, thi sĩ Lê Giang Trần lại vừa ấn hành thi tập Trái Bôm Tình Yêu.

Đây là tập thơ tình, thoạt đọc lướt qua cũng có vẻ như những tập thơ tình trước kia của anh… Nhưng không, tập thơ này đau đớn hơn nhiều. Thi sĩ Lê Giang Trần nhiều lần nói về mối tình 10 năm vừa tan vỡ của anh.

Thi tập này khởi đầu với bài nửa văn xuôi, nửa thơ (có nên gọi theo thể văn xưa là phú?) trong đó minh bạch nói rằng, nơi trang 11:

con đường không thể buồn hơn…
(more…)

Phan Tấn Hải

Nhà thơ Thường Quán vừa ấn hành thi tập “Hải đảo, trở lại”… Như thế, đây là tác phẩm thứ ba của nhà thơ Thường Quán, người đã sáng tác từ nhiều thập niên, cả tiếng Việt và tiếng Anh, có thơ đăng trên nhiều tập san văn học hải ngoại.

Hình như nhà thơ Thường Quán chữ nghĩa rất kén chọn — có thể hiểu là khó tính… Có vẻ như từng chữ một đều là những suy nghĩ cô đọng, những cân nhắc rất kiệm lời.

Và trong ngôn ngữ có vẻ ngập ngừng, do dự của Thường Quán, chúng ta có thể đọc thấy sinh mệnh của nhân loại, một chủng loại đang đi dưới bầu trời, suy nghĩ về những thế hệ quá khứ đã khuất núi và để lại một lời tử tế trên trái đất – và lời tử tế (phải chăng là thơ?) chỉ là từ con người, hoàn toàn không phải là từ bất kỳ cõi nào khác.
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_nuoc_non_nghin_dam-huy_phuong

Đó là những trang giấy rất buồn… Đó cũng là những dòng văn rất đẹp, viết từ một người đã trải qua những chặng đường cực kỳ gian nan của lịch sử quê nhà, một chiến binh may mắn sống sót sau một cuộc chiến mà tác giả gọi là “Ván cờ dở cuộc” (trang 236, tuyển tập Nước Non Nghìn Dặm, tác giả Huy Phương)… và rồi qua nhiều năm tù cải tạo trong một không gian “Tháng tư… thù hận” (trang 81) nơi ông chứng kiến và nhiều sĩ quan tình báo VNCH bị cai tù CS ám sát… và rồi tới “Cuộc tháo chạy khỏi quê hương” (trang 230)…

Tuy viết từ một giọng văn rất buồn, tuyển tập tạp bút “Nước Non Nghìn Dặm” của Huy Phương vẫn nồng thắm tình yêu thương con người và quê hương, đầy sức mạnh thu hút sự chú ý của người đọc.
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_nhung_con_chu_lang_thang

Hình dung thế nào về tác giả Lữ Quỳnh? Như một nhà thơ, hay như một nhà văn, hay như một người chiêm ngắm cuộc đời? Nhìn từ bất cứ hướng nào, có lẽ cũng không đủ chữ để nói về Lữ Quỳnh, một tài năng văn học rất mực đa dạng.

Nhà văn Nguyễn Mộng Giác nhìn về Lữ Quỳnh: “Ôi, thời đó chúng tôi lãng mạn biết chừng nào, ngây thơ biết chừng nào…”

Nhà thơ Du Tử Lê nói về họ Lữ: “…đọc lại những trang văn của Lữ Quỳnh, tôi vẫn còn nghe thoảng hương thơm của lòng nhân hậu.”
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_lenh_denh

Em và chị Như bị hiếp ba bốn chục lần, chúng đã ném chị Như xuống biển, vừa định bắt em theo thì có tàu hàng hải tiến gần nên tụi nó bỏ đi. Lên đảo em xin đi Na Uy chứ không đi Mỹ với anh Tuấn fiancé của em nữa.”

Những dòng trên là lời của Phượng nói với Ngà ở trại tỵ nạn, được ghi lại nơi trang 87 trong tác phẩm Lênh Đênh, khi Phượng kể về chiếc ghe vượt biên gặp hải tặc.

Và nơi trang 88, tác giả Lưu Na kể về thân phận người phụ nữ Việt:

Ngà biết từ đây cho đến chết Ngà sẽ không bao giờ trả lời câu hỏi mà tất cả những ai đi vượt biên đều hoặc hỏi thầm hoặc thốt thành câu: có “bị” hải tặc. Nói có là dối mà nói không có tội, tội với Phượng, tội với tất cả những người phụ nữ không may. Tự bao giờ cái may mắn của một vài cá nhân trở nên tội với những người thọ nạn? Người con gái Việt Nam da vàng, tất cả những người phụ nữ vượt biên — vết chàm đã khắc, màu chàm đã nhuộm, và anh Tuấn, tất cả những Tuấn chàng trai nước Việt, có còn cách nào khác hơn là chúng ta phải xa nhau, để ở mỗi phương trời cách biệt may ra còn có thể sống tiếp. Đêm vẫn trong, chỉ hồn mình đục. Đảo tị nạn không chỉ xóa lối về mà tẩy trắng luôn những tờ hồn trắng, để lại những vết gôm nham nhở xám buồn….”

Và như thế, tác phẩm “Lênh Đênh” hình thành. Đó là những dòng chữ đầy sức mạnh.
(more…)

Phan Tấn Hải

vu_hoang_chuong3
Nhà thơ Vũ Hoàng Chương (1916-1976)
(ảnh: Cao Lĩnh)

Nhà thơ Vũ Hoàng Chương từ trần ngày 6 tháng 9 năm 1976. Và tuần lễ này, là tròn 40 năm, ngày thi sĩ họ Vũ khuất bóng.

Bản thân tôi có một kỷ niệm mơ hồ về nhà thơ Vũ Hoàng Chương. Tôi học lớp Đệ Nhất B2 — tức là, lớp 12 Ban B (ban Toán) — tại trung học Chu Văn An, Sài Gòn.  Hình ảnh Thầy Vũ Hoàng Chương hiện lên trong mắt các học trò trường này là một vóc dáng gầy, ngồi xích lô tới trường, và trông lúc nào cũng như trên mây.

Thầy Vũ Hoàng Chương dạy Ban C, nghĩa là Ban Văn Chương. Cho nên, tôi không có duyên ngồi học chính thức. Thỉnh thoảng, tên bạn nào đó bên Đệ Nhất C, theo tôi nhớ có thể là Tô Chí Để, bảo là có hứng muốn vào nghe Thầy Vũ Hoàng Chương thì canh giờ mà vào, chờ điểm danh xong, là bước vào lớp ngồi, chẳng có vấn đề gì, vì Thầy Chương chẳng bao giờ thắc mắc.
(more…)

Phan Tấn Hải

linh_vnch_11

Nhìn lại trang sử

Viết cho Memorial Day 2016

Tôi ngồi đọc trang sử
những dòng nghiêng ngả buồn
cay mắt dò từng chữ
khói lạnh phả trong hồn

Thấy rõ mấy tên bạn
đã chết lại hiện ra
đòi theo chữ xông trận
cuộc chiến người hay ma
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_que_huong_khuat_bong-huy_phuong

Nhà văn Huy Phương vừa xuất bản tuyển tập mới, tựa đề “Quê Hương Khuất Bóng” (QHKB).

Đó là một nhan đề sách rất là buồn, cực kỳ buồn… vì hình ảnh “khuất bóng” là một cách dùng chữ vừa tượng hình, vừa ẩn dụ. Và rồi, như tất cả những người đã say mê đọc Huy Phương, tôi lần này xác tín thêm một bậc rằng: có một con số không rời nổi tâm hồn anh. Đúng là nhà văn Huy Phương đã hít thở, đã ăn ngủ, đã vật vã với con số này: 1975.

Đúng vậy. Tôi tin rằng, thẻ ngân hàng của Huy Phương chắc chắn dùng mã số 4 mẫu tự “1975”… Không những thế, password dùng trên các email của Huy Phương chắc chắn cũng có con số này lồng vào bên trong. Nếu bạn tình cờ nhặt được những gì gọi là bí ẩn của Huy Phương và cần bẻ khóa, xin hãy thử bằng con số “1975” trước nhất.
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_mot_thoi_u_am

Đó là một tuyển tập gồm 21 truyện kể, dày 300 trang, vừa phát hành trên mạng Amazon. Đó là những truyện kể từ những cảnh đời thực, có liên hệ tới dòng thác lịch sử 30-4-1975.

Đỗ Xuân Tê viết rất nhiều đề tài, nhiều thể loại trong hơn một thập niên qua, và bây giờ chỉ chọn ra một phần nhỏ các truyện có đề tài liên hệ tới chyển biến lịch sử 1975 – một dấu mốc đã đưa tác giả vào trại tù cải tạo nhiêu năm.

Văn của họ Đỗ thư thả, ngay cả khi kể những chuyện căng thẳng, như chuyện bạn tù tự tử; ngôn ngữ từ tốn thương xót, ngay cả khi kể chuyện vợ người bạn tù phải thất thân và có con thêm với một cán bộ thuế để mưu sinh nuôi con; dòng văn chỉ ngạc nhiên bất ngờ khi ra tù, về Sài Gòn, gặp một con bé hàng xóm năm xưa đã trở thành một người nữ giang hồ và nghe cô này nói rằng cô sẵn sàng trao tặng “tình yêu” cho tác giả; truyện kể vẫn điềm tỉnh ngay cả khi ghi lại chuyện bố của người bạn lãnh án tù 5 năm trước 1975 vì “nghi ngờ chừa chấp VC” cho tới khi ông cụ sắp lìa đời mới bảo rằng cháu nên vượt biên đi, và ông cụ thực ra là bị oan vì người bạn thân tới nhà đánh cờ tướng nhiều năm chính là VC thứ thiệt và nằm trong mạng lưới tình báo Hùynh Văn Trọng.
(more…)

Phan Tấn Hải

tran_binh_nam-nguyen_giac
Trần Bình Nam (1933-2016)
qua nét vẽ Phan Tấn Hải

Nơi đây, xin phép gọi bằng thói quen: anh Trần Văn Sơn. Tuy rằng tuổi của cựu dân biểu Trần Văn Sơn, người viết bình luận nổi tiếng với bút hiệu Trần Bình Nam, cách biệt tuổi của tôi thật xa, cũng là hai thập niên. Nhưng tôi hân hạnh có giao tình với anh Sơn cũng từ thật lâu xa, có lẽ cũng hơn hai thập niên, hay nói kiểu Mỹ là khoảng ¼ thế kỷ.

Lần đầu gặp là năm 1991 hay 1992. Khi đó anh Thân Trọng Mẫn bảo tôi, hai đứa mình lái xe lên quận Los Angeles gặp ông này, bàn chuyện nước xem. Đó là lần đầu tôi nghe tên ông Trần Văn Sơn, cũng không biết là cựu dân biểu, chỉ ngồi nghe, nói về chuyện khắp thế giới. Tôi cũng không nhớ lúc đó nhà anh Trần Văn Sơn ở thành phố nào, và cũng không có cơ hội tới nhà thăm lần thứ nhì. Nhiều năm sau, có lúc biết rằng anh Sơn ở Redondo Beach, cũng nằm trong Quận Los Angeles; rồi có lúc dọn về San Diego.
(more…)

Phan Tấn Hải

lu_quynh-phan_tan_hai
Thi sĩ Lữ Quỳnh – Ảnh: Phan Tấn Hải

Thơ của Lữ Quỳnh… những trang thơ Lữ Quỳnh. Điềm đạm, dịu dàng, trong vắt, ẩn mật…

Thêm nữa, hình như đọng lại trong  các dòng thơ anh là một nỗi buồn. Mỗi khi đọc thơ anh, dù một hay vài bài, tôi vẫn tự hỏi, phải chăng đó là những nỗi buồn lặng lẽ, rất mực lặng lẽ, được chép lại trên giấy thật vội để không kịp trở thành những niềm vui… Vậy đó, từ sâu thẳm của một thâm cảm về cõi hư huyễn này, thơ Lữ Quỳnh đã hiển lộ như một hướng vọng về Tịnh Độ, một cõi ẩn mật trong vắt hiện ra giữa các dòng chữ của anh.
(more…)

Phan Tấn Hải
Để tiễn biệt nhà thơ Kinh Bắc (Lê Đình Viễn – Sáu Du), biên tập viên Tạp Chí Suối Nguồn của Trung Tâm Dịch Thuật Hán Nôm Huệ Quang, đã từ trần ngày 4-3-2016 tại Sài Gòn.

portrait_le_dinh_vien

Co cẳng đạp quan tài
tới giờ để tụng kinh
Không lẽ cứ nằm hoài
nghe đất trời làm thinh
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_nua_vang_trang_ky_uc

Vậy là tuyển tập truyện ngắn “Nửa Vầng Trăng Ký Ức” của nhà văn Lê Lạc Giao đã ấn hành và đang luu hành trên mạng Amazon.

Với cơ duyên là bạn của tác giả Lê Lạc Giao từ thời cùng tới trường ở Đại Học Văn Khoa Sài Gòn, biết tài năng của anh từ những ngày cùng làm báo thời sinh viên, biết tính của anh từ trong những phản ứng tế nhị giữa đời thường, biết các suy nghĩ lãng mạn của anh từ một số những cơ duyên kỳ ngộ thời áo trắng… nhưng tôi vẫn bất ngờ trước những trang truyện rất mực thơ mộng này.

Xin mời đọc những trang giấy này, nhiều chữ có thể trượt qua, và trí nhớ chúng ta cũng không đủ để lưu giữ hết các nhân vật và biến chuyển cốt truyện.
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_gio_moi_ngay_mot_chieu_thoi

Đó là một tập truyện, và chúng ta có thể đọc truyện như đọc thơ. Đó là tuyển tập “Gió Mỗi Ngày Một Chiều Thổi” của nhà văn Nguyễn Thị Hoàng Bắc, trong đó có một truyện vừa, nhiều truyên ngắn và một số bài thơ… Trong đó, những dòng chữ đã hiện lên những mảng trí nhớ của nhà văn, trở thành một chuỗi những bài thơ về cuộc đời, chở theo hình ảnh của đất nước Việt Nam từ những ngày thơ ấu của nhà văn, từ những kinh ngạc khám phá về các khu phố, hàng xóm và bạn hữu chung quanh… cho tới những ngày xa xứ ngồi lặng lẽ trong đêm, gõ lên những dòng chữ để kể truyện, ghi lại ký ức và cảm xúc.
(more…)

Phan Tấn Hải

phung_nguyen_3
Nhà văn Phùng Nguyễn (1950-2015)

Nhà văn Phùng Nguyễn đã ra đi.

Lần mới nhất giới cầm bút Nam Cali gặp Phùng Nguyễn là khi anh bay về Quận Cam dự tang lễ nhà văn Võ Phiến. Lúc đó là tuần lễ đầu tiên của tháng 10-2015, trông Phùng Nguyễn vẫn khỏe mạnh, vẫn nói cười đi lại nhanh nhẹn. Vậy mà vài tuần lễ sau, lại có tin Phùng Nguyễn từ trần.

Bản tin trên Da Màu loan báo:
(more…)

Phan Tấn Hải

vo_phien-khanh_truong
Võ Phiến
tranh Khánh Trường

Trọn đời nhà văn Võ Phiến (1925-2015) là những trang giấy, nơi đó ông đi nhiều hơn ngồi, ông động nhiều hơn tĩnh, ông gây bất ngờ cho độc giả nhiều hơn là lưu giữ sự lặng lẽ trên giấy.

Và chính đời ông cũng đã trải qua những chuyến đi xa, những chuyến đi ảnh hưởng tới trọn văn nghiệp của ông, khi rời thành để tham gia Việt Minh chống Pháp, rời bỏ bộ đội để về thành khi thấy không phù hợp với chủ nghĩa cộng sản, rời Miền Trung để vào Sài Gòn, và rời đất nước năm 1975.
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_di_vao_coi_tao_hinh

Hãy hình dung thế này về họa sĩ Đinh Cường: trong khi chúng ta đang sống trong không gian 3 chiều, hay nếu kể thêm thời gian, sẽ gọi là không gian 4 chiều, Đinh Cường sống trong một không gian tâm thức của rất nhiều chiều: hễ bước chệch đi một tí, là đã bước sang cõi khác… nơi đó, ông hiện ra với những màu sắc và đường nét không còn dính gì tới cõi này của chúng ta.

Và như thế, Đinh Cường như dường đang bay trong những cõi của n chiều, với n lớn hơn rất nhiều lần con số 4. Tác phẩm “Đi Vào Cõi Tạo Hình” (ĐVCTH) là một cõi dị thường như thế do tác giả Đinh Cường hiển lộ ra, nơi đó 16 họa sĩ là những cõi riêng, và từng trang mở ra đọc là những không gian nhiều chiều độc đáo, rất riêng từng người.

Viết như thế cho sách này, không dễ ai cũng có thể làm như Đinh Cường.
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_truoc_bong_bay_gio_oi

Tôi có nhiều kỷ niệm với văn học từ trung học, thời của những lớp đệ thất (lớp 6) trở lên. Văn học với tôi là hình ảnh một cô giáo đứng trước lớp, tay cầm một cuốn truyện, có lúc một cuốn thơ, và có lúc một sách giáo khoa… Thời đó Việt văn chia ra làm đôi, gọi là cổ văn và tân văn. Và giờ văn nào cũng chắp cánh cho tôi bay bổng, nơi một thế giới được dựng lên từ những lượn sóng muôn trùng của chữ.

Cô giáo đọc dịu dàng, các âm vang được cô nói lên bay lơ lửng trước mặt bọn học trò, làm chúng tôi như bị hớp hồn, và rồi các chữ đó biến mất như những chiếc lá mùa thu trong trí nhớ về ngày đầu tới trường của một cậu bé.

Có những lúc giọng cô giáo đọc trầm bổng, đọc kinh ngạc, đọc thổn thức khi tới đoạn Ngọc giựt vạt áo chú tiểu Lan nơi sân Chùa Long Giáng và sững sờ thấy lộ ra một bầu ngực.
(more…)

Phan Tấn Hải

khanh_truong
Khánh Trường trong giây phút nghỉ tay
hôm 4-1-2014. (Photo PTH)

Họa sĩ Khánh Trường vẫn ngồi xe lăn hàng ngày, nhưng đam mê của anh vượt trên tất cả những hạn chế của sức khỏe: anh đang ra sức để vẽ trung bình mỗi ngày một tấm tranh để sẽ triển lãm vào dịp Tết nguyên đán.

Họa sĩ Khánh Trường hôm cuối tuần nói rằng anh đã vẽ xong 20 tấm tranh sơn dầu trên bố, chủ đề đợt tranh này là “Đất Tinh Khiết.”

Họa sĩ Khánh Trường nói rằng anh sẽ vẽ cho đủ 40 tấm tranh, dự kiến sẽ triển lãm chung với hai họa sĩ Hồ Anh và Đông Duy.

Sức khỏe Khánh Trường hiện nay mỗi ngày đều phải lọc máu, mỗi tháng ra bác sĩ tái khám, và một góc nhà đã biến thành một y viện nhỏ.
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_buoc_duong_cua_cai_luong

Tôi biết gì về cải lương? Thiệt sự, không bao nhiêu hết. Đó là lời rất mực chân thật.

Nhưng tôi còn biết một điều nữa: những người như tôi, những người sinh ra và lớn lên ở Sài Gòn trong hai thập niên trước 1975, đều có cơ duyên tắm người trong dòng sông cải lương, không dám nói là tinh tuyền nhất nhưng hẳn là cả mọi tầng bậc của âm thanh này. Do vậy, khi cầm lên cuốn sách “Bước Đường của Cải Lương” của tác giả Nguyễn Tuấn Khanh, với tấm hình bìa của một dàn nhạc kiểu như đờn ca tài tử chụp ở Sài Gòn năm 1916, tôi cảm thấy rất mực thân thiết như có hình ảnh mình đang ngồi khề khà uống rượu và nghe những tiếng đờn kìm một thời, dù bản thân mình chỉ là một kẻ ngoại đạo với làng âm nhạc.
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_khuc_vo_thanh
Bìa CD nhạc Khúc Vô Thanh của nhạc sĩ Hoàng Quốc Bảo.

Khi những tiếng nhạc của các ca khúc thời “Tịnh Tâm Khúc” bắt đầu rơi vào dòng thời gian miên viễn, nhạc sĩ Hoàng Quốc Bảo – sau hơn hai thập niên giữ im lặng – bây giờ xuất hiện trở lại, và cho phát hành đĩa nhạc “Khúc Vô Thanh.”

Phải chăng, khúc vô thanh có nghĩa là cây đàn guitar phải treo lên vách để phơi bụi sau một thời của những tình ca tuyệt vời?

Các tình khúc thời xa xưa của Hoàng Quốc Bảo hiện vẫn còn nghe được trên mạng YouTube, trong đó có những tiếng nhạc tha thiết tới mức, như dường là, chỉ cần hát thêm một câu nữa là có thể dây đàn tự động sẽ đứt vì không chịu đựng nỗi các cảm xúc trong hồn.
(more…)

Phan Tấn Hải

ho_bieu_chanh
Nhà văn Hồ Biểu Chánh (1885-1958)

Tác phẩm “Kể Chuyện Tình Buồn, 2013” của cụ Hồ Biểu Chánh (HBC), bản do Giáo sư Nguyễn Văn Sâm giới thiệu và chú giải vừa hoàn tất cuối năm 2013. Tên cũ của sách này có tên là “U Tình Lục,” nghĩa là chuyện tình buồn..

Như thế là tròn 100 năm, tính từ năm “U Tình Lục” (UTL) xuất bản là 1913, lúc đó cụ Hồ Biểu Chánh in với tên thật là Hồ Văn Trung. Trong thời gian một thế kỷ đó, rất nhiều ý tưởng nhà văn Hồ Biểu Chánh nêu lên trong UTL bây giờ vẫn còn là cấp tiến, vượt qua vòng rào dư luận xã hội Việt Nam.

Câu hỏi đầu tiên nên là, tại sao tập truyện thơ lục bát hay tuyệt vời như UTL lại ít được công chúng biết tới như thế?
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_cung_can_co_nhau

Little Saigon (VB) — Buổi ra mắt sách tại Viện Việt Học đã trở thành một buổi hội ngộ của nhiều văn nghệ sĩ, và cũng là một đêm nhạc với nhiều kỷ niệm khó quên.

Nhiều thành viên nhóm CPS một thời — nơi đã khai sinh ra Quán Văn huyền thoại với Trịnh Công Sơn, Khánh Lý, Lê Uyên Phương, Phạm Duy, Từ Công Phụng, Hoàng Xuân Giang… trình diễn nhạc cho sinh viên — đã gặp nhau hôm Chủ Nhật ở hội trường Viện Việt Học, và ai cũng tóc bạc cả rồi: Hoàng Xuân Sơn, Phạm Phú Minh, Đỗ Quý Toàn (tức Ngô Nhân Dụng), Đỗ Việt Anh (tức Đỗ Tăng Bí, người có sáng kiến lập Quán Văn), Hà Tường Cát…

Cuộc điểm danh ngậm ngùi khi nhắc tới nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang, người từ hoạt động CPS đã đứng ra thành lập Ban Trầm Ca, rồi từ ban này sau đó hóa thân thành Phong Trào Du Ca.
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_my_thuat_viet_nam_ngay_xua

Có thể rằng bạn đã đi du lịch nhiều nơi tại Việt Nam, đã nhìn ngắm các hình ảnh, tranh tượng ở nhiều đình chùa và bảo tàng tại quê nhà, đã từng nhìn ngắm tranh dân gian, tranh Đông Hồ, tranh thờ, tranh Tết… nhưng không mấy ai phân biệt được những chi tiết dị biệt và do vậy cũng không mấy ai nhận ra các hướng đi hay các thử nghiệm của nghệ thuật qua các thời đại – thí dụ, tranh tượng về con rồng thời Lý, thời Trần, khác thế nào với hình ảnh con rồng thời Lê, thời Nguyễn…
(more…)

Phan Tấn Hải

dau_nguoi_tren_gia_ve-vo_cong_liem
Đầu người trên giá vẽ – Võ Công Liêm

Đó là một tuyển tập tranh vẽ và các bài lý luận về hội họa, một hình thức hiếm thấy. Không chỉ là cách vẽ hiếm thấy, chính cách lý luận trong các bài viết của Võ Công Liêm cũng rất mực hiếm gặp trong đời thường.

Anh là họa sĩ? Vâng, Võ Công Liêm là họa sĩ rất mực hậu hiện đại ngay nét vẽ của anh, nơi đó hình người và chân dung như những phóng ảnh đã biến dạng trong trí nhớ, dù là tranh vẽ trên giấy (như tấm “Tình Trong Như Đã Mặt Ngoài Còn E” với những khuôn mặt dài, cơ phận trên mặt chệch nghiêng hư ảo) hay trên bố (như tấm “Bóng Tối” nơi những tảng màu phi hình dạng nằm chồng lên nhau cũng đầy ẩn nghĩa như bóng tối).
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_hanh_trinh _thuyen_nhan-nguy_vu

Thuyền nhân — dịch từ tiếng Anh là ‘boat people’, theo cách báo chí quốc tế mô tả về hiện tượng hàng loạt người dân Việt lên thuyền bỏ chạy khỏi quê hương sau năm 1975 để trốn khỏi một chế độ trị dân hung ác hơn cọp dữ, mà người xưa gọi là “hà chính mãnh ư hổ.” Hình ảnh này đang nhạt dần đi, một phần vì chính phủ Hà Nội xóa các biểu tượng liên hệ tới thuyền nhân, một phần vì chế độ cởi mở hơn, và một phần vì trí nhớ lúc nào cũng có khuynh hướng phai nhạt dần…
(more…)

Phan Tấn Hải
Bài nói chuyện của tác giả trong chương trình Thơ Nhạc Yêu Nước, ngày 14-12-2013 tại Little Saigon.

huynh_cong_anh
Huỳnh Công Ánh đàn và hát
(14-12-2013, Little Saigon, CA)

Nói như thế nào về tác giả Huỳnh Công Ánh, một người đã xuất hiện trong nhiều lĩnh vực nghệ thuật và nơi nào cũng để lại nhưng tác phẩm đầy cảm xúc?

Trước tiên Huỳnh Công Ánh là người yêu nước, với tuổi thanh xuân đã hiến mình cho cuộc chiến bảo vệ tự do, bị đẩy vào các trại tù sau 1975 cho tới khi vượt ngục năm 1980 và rồi vượt biên. Anh soạn nhạc, anh làm thơ, anh hoạt động trong các hội đoàn để tiếp tục cuộc chiến vì tự do, dân chủ cho quê nhà. Ngọn lửa yêu nước, yêu đời và yêu người nơi anh đã liên tục cháy, không hề tắt, và anh đã chuyển ngọn lửa này vào các nốt nhạc và những dòng thơ.
Huỳnh Công Ánh không chỉ là một người sáng tác, anh còn là người được bằng hữu yêu mến bằng phong thái sống của anh.

Nơi đây, chúng ta sẽ góp lời để nói về Huỳnh Công Ánh, nói về tác phẩm Huỳnh Công Ánh.
(more…)

Phan Tấn Hải

trang_chau
Nhà văn Trang Châu

Nhà văn Trang Châu vừa xuất bản 2 tác phẩm tuần qua — trong đó có cuốn “Người Ăn Trưa Trong Xe” là tuyển tập truyện ngắn mới, và cuốn “Y Sĩ Tiền Tuyến” là bút ký được tái bản tới lần thứ 8.

Nét văn học trong ngòi bút Trang Châu đã biểu lộ cá tính riêng, rất độc đáo kiểu của ông từ thời còn là sĩ quan y sĩ chiến trường trong Cuộc Chiến Việt Nam từ thập niên 1960s, cho tới bây giờ nhiều thập niên sau tại quê người ở Montreal, Canada.
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_sach_song_for_a_boat_father

Tập thơ “Songs For A Boat Father – Thuyền Nhân Khúc Cho Ba” là những dòng chữ song ngữ Anh-Việt của Trangđài Trầnguyễn, ghi lại chuyện của những ngày sau năm 1975. Đó là chuyện của một gia đình, và cũng là chuyện của một dân tộc – trong một thờì kỳ đau đớn của đất nước, tuy hòa bình nhưng dân cứ mãi sống trong nỗi sợ, tuy thống nhất nhưng lòng người chia cách, không có ngoại nhân đô hộ nhưng cán bộ đã trở thành những quan chức thực dân mới.
(more…)

Phan Tấn Hải

nguyen_dinh_toan
Nhạc sĩ Nguyễn Đình Toàn

Nhà văn, nhà thơ Nguyễn Đình Toàn đã bị đẩy vào trại tù cải tạo nhiều năm, và từ đây ông đã tìm ra một nơi trú ẩn mới: sáng tác âm nhạc.

Chế độ đã cướp đi tự do của ông, giựt mất giấy bút của ông, xóa sổ những năm tháng sung mãn trong đời một nhà văn, làm suy sụp sức khỏe của ông, nhưng họ không ngăn được một cõi âm nhạc lớn dần trong ông — nhiều năm sau, một nhạc sĩ Nguyễn Đình Toàn bước ra, tuy vẫn là một tấm lòng nhân hậu và thơ mộng, nhưng đã mang cho cuộc đời một cõi ánh sáng hoàn toàn mới lạ.
(more…)

Phan Tấn Hải

bia-tmlvs-mx-nhat_tien

Sau hơn một thập niên bận rộn với việc làm báo, nhà văn Nhật Tiến gần đây đã trở lại quan tâm về sáng tác văn học. Sức làm việc của ông vẫn hăng nồng như thời thanh niên: riêng trong năm 2012, Nhật Tiến hoàn tất 4 tác phẩm – Hành Trình Chữ Nghĩa, Nhà Giáo Một Thời Nhếch Nhác, Sự Thật Không Thể Bị Chôn Vùi, Một Thời Như Thế.

Và trong ba tháng đầu năm 2013, nhà văn Nhật Tiến đã xuất bản thêm 2 tác phẩm:

– Thuở Mơ Làm Văn Sĩ, tiểu thuyết hồi ký, lần đầu tái bản ở hải ngoại, hiệu đính và bổ sung từ ấn bản đầu phát hành năm 1973. Một khoảng cách 40 năm để đọc lại, nhìn lại.

– Mưa Xuân, tuyển tập gồm 8 truyện ngắn, 2 vở kịch đã từng đăng báo nhưng chưa hể in thành sách, và kèm một phụ lục là bài “Hành Trình Chữ Nghĩa, Những Cột Mốc Văn Chương Nhật Tiến” của nhà phê bình Nguyễn Mạnh Trinh.
(more…)

Phan Tấn Hải

bia_tram_nguoi_qua_buoc

Thơ của Lê Giang Trần là một trận gió “thơ mộng mãnh liệt” — khi bạn mở trang sách ra, sẽ thấy những dòng chữ được nhà thơ ném lên trời, và rồi biến thành những trận gió lạnh buốt làm cho chàng run rẩy đối mặt với cuộc đời thơ mộng.

Lê Giang Trần, trong phần Kết, cũng đã tự trình bày về thi tập này:

Những bài thơ này chuyên chở đời sống của những người đã sống một cách “thơ mộng” mãnh liệt mà nhờ tình cờ hay tình thân tôi được biết. Chính cái chất thơ mộng hay mãnh liệt ấy gây xúc động cho tôi viết xuống một mảng đời. Nhất là cuộc sống đau đáu ấy lại là đời sống tị nạn lưu vong.” (trang 153)

Thơ của Lê Giang Trần đa dạng, ngôn ngữ có nơi đùa cợt như khi gặp lại bằng hữu sau nhiều năm xa cách, có nơi bùi ngùi khi nhớ bạn đã bước qua cõi bên kia, có nơi tha thiết với mùi hương của tình nhân chợt nhớ lại…
(more…)

Phan Tấn Hải

nguyen_luong_vy_2
Nhà thơ Nguyễn Lương Vỵ đang ký tên vào tập thơ mới (Photo: PTH)

Nhà thơ Nguyễn Lương Vỵ vừa xuất bản tập thơ mới, nhan đề “Tám Câu Lục Huyền Âm.” Và đây là tập thơ thứ bảy của ông.

Thi tập này được ghi là để “Tri ân tiền bối Nguyễn Trãi.”

Tập thơ dày 154 trang, bìa sau có chân dung tác giả do họa sĩ Trương Đình Uyên vẽ, bìa trình bày chung với Lê Giang Trần.
(more…)

Phan Tấn Hải

Một buổi lễ tưởng niệm nhân 100 ngày nhà văn Nguyễn Mộng Giác từ trần đã được tổ chức cùng với lễ ra mắt tuyển tập nhan đề “Nguyễn Mộng Giác và Bằng Hữu” tại hội trường Văn Lang hôm Thứ Bảy 6-10-2012.

Buổi lễ có tham dự của nhiều nhà văn, nhà thơ nổi tiếng trong văn đàn, trong đó ngưòi từ nơi xa nhất tới là nhà văn Phạm Tín An Ninh từ Na Uy tới. Nhiều nghệ sĩ từ xa về dự lễ tưởng niệm nhà văn Nguyễn Mộng Giác cũng còn có Trần Doãn Nho từ Boston, Trần Mộng Tú từ Seattle, Nguyễn Xuân Hoàng và Lữ Quỳnh từ San Jose. Đặc biệt, nhà thơ Võ Chân Cửu trên đường du lịch từ Việt Nam ghé Quận Cam, cũng đã tới tưởng niệm nhà văn đồng hương của ông.
(more…)

Phan Tấn Hải


Nhạc sĩ Hoàng Ngọc-Tuấn tại Viện Việt Học hôm Thứ Bảy 14-7-2012

Đêm nhạc Hoàng Ngọc-Tuấn không chỉ đã hiển lộ những độc đáo riêng của nhạc sĩ, cũng là nhà nghiên cứu âm nhạc, từ Úc Châu tới, mà cũng cho thấy một bước chuyển mình của Viện Việt Học khi mời gọi trân trọng với nghệ thuật Việt như một phương thức quảng bá Việt Học.

Đêm nhạc hôm Thứ Bảy 14-7-2012 của Hoàng Ngọc-Tuấn đã để lạị nhiều cảm xúc sâu lắng cho khán giả, trong cả 2 phần: phần đầu, Hoàng Ngọc-Tuấn hát những ca khúc của anh, mà anh gọi là những ám ảnh về sự ra đi, về sự chia lìa, về sự đánh mất quê hương ngay cả khi chân anh còn đặt trên bờ cát Nha Trang, về những năm tháng lưu vong như cánh chim không để lại đường bay, về những người tìm về với VN và rồi bị nhà nước CSVN trục xuất như trường hợp của GS Nguyễn Hưng Quốc và anh, về những khát vọng tự do khi bị bức bách ở quê nhà, và về những mối tình dang dở một thời ở quê hương vì không biết chiều nay phải ăn ở đâu và ngủ ở đâu; phần thứ nhì, Hoàng Ngọc-Tuấn độc tấu Tây Ban Cầm những bài quen thuộc, và cả một bài anh ngẫu hứng để tặng khán giả, mà anh giảỉ thích là, “hết bài, là không nhớ hồi nãy mình đàn cái gì.”
(more…)

Phan Tấn Hải


Nhà văn Nguyễn Mộng Giác qua nét vẽ Phan Tấn Hải

Họa sĩ Đinh Cường viết, “một ngày không có trăng.”
Nhà thơ Hoàng Xuân Sơn viết, “nghe lộc mới. thầm thì.”
Nhà thơ/nhạc sĩ Phan Ni Tấn viết, “sẽ còn mãi nụ tình quê.”
Tưởng Năng Tiến nhắc về kỷ niệm ngâm thơ Phùng Quán.
Ban Mai gọi đó là “dám sống và viết theo suy nghĩ của riêng mình.”
GS Nguyễn Văn Sâm gọi đó là “chiều tà, rửa tay gác kiếm.”
Trong khi nhà thơ Anh Vỹ viết, “Không, ông không chết!”

Đó là những dòng chữ thương tiếc nhà văn Nguyễn Mộng Giác, người vừa từ trần lúc 10:15pm đêm Thứ Hai 2/7/2012 tại tư gia ở Westminster, hưởng thọ 73 tuổi.
(more…)